HIT CHANNEL ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ: Δεκέμβριος 2024. Είχαμε την μεγάλη τιμή να μιλήσουμε μ’ έναν θρυλικό μουσικό: τον Nathan East. Είναι περισσότερο γνωστός ως μπασίστας του Eric Clapton εδώ και 40 χρόνια. Είναι επίσης ιδρυτικό μέλος των Fourplay και έχει κυκλοφορήσει μέχρι στιγμής τρία solo albums. Ως κορυφαίος session μουσικός έχει παίξει με τους Michael Jackson, Phil Collins, George Harrison, Kenny Loggins, Toto, Daft Punk, Stevie Wonder, Al Jarreau, Wayne Shorter, Herbie Hancock, Chick Corea και πολλούς άλλους. Αυτή την εποχή, ολοκληρώνει ένα ντουέτο album με τον γιο του, Noah. Διαβάστε παρακάτω τα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα που μας είπε:
Χρόνια πολλά για την Κυριακή! Έχουμε γενέθλια την ίδια μέρα. Γεννηθήκαμε στις 8 Δεκεμβρίου. Εγώ, εσείς και ο Jim Morrison.
Χρόνια Πολλά! Ω, έλα τώρα, αυτό είναι απίστευτο! Δεν είχα ιδέα. Ω, υπέροχο.
Πώς σας ήρθε η ιδέα να περιοδεύσετε με τον γιο σας, τον Noah;
Λοιπόν, σε αυτό ακριβώς το πιάνο πίσω μου (σ.σ: στο Zoom), όπου μελετάει και παίζει από τότε που ήταν 4-5 ετών, μόλις παρατήρησα νωρίτερα, ότι ορισμένες από τις ενορχηστρώσεις αυτών που έπαιζε ήταν ωραία κομμάτια. Ηχογραφούσαμε το πρώτο μου album (σ.σ: “Nathan East” -2014) και έδειξα ένα από τα κομμάτια στον παραγωγό μου, Chris Gero και μου είπε: «Ας το βάλουμε στο album!» Νομίζω ότι ήταν το τραγούδι “Yesterday” (The Beatles), μια ωραία ενορχήστρωση και μετά το ένα οδήγησε στο άλλο και τώρα ετοιμαζόμαστε να ολοκληρώσουμε το πρώτο μας album μαζί ως ντουέτο και είναι λογικό. Χαίρομαι που θέλει να περιοδεύσει με τον μπαμπά (γέλια).
Η σχέση πατέρα-γιου ανάμεσα σε εσάς και τον Noah κάνει τη μουσική σας συνεργασία πιο εύκολη ή πιο περίπλοκη;
Α, πολύ πιο εύκολη! Θέλω να πω, πρώτα απ’ όλα, παίζουμε στις 4:00 το πρωί, ακριβώς εδώ, στο σαλόνι, οποιαδήποτε ώρα, μέρα ή νύχτα, οπότε έχουμε πάντα πρόσβαση ο ένας στον άλλο. Όταν έχεις το ίδιο αίμα να τρέχει στις φλέβες σου, απλώς κάνει τα πράγματα πολύ ευκολότερα.
Θα έχετε καλεσμένους στο ντουέτο album με τον γιο σας;
Ναι, στην πραγματικότητα, ήρθε ο Hubert Laws (σαξόφωνο, φλάουτο) και έπαιξε μαζί μας σε ένα τραγούδι που λέγεται “Killer Joe” που το άκουγα από τον Quincy Jones (σ.σ: από το album του “Walking In Space” -1969) πριν από 50 χρόνια και έπαιξε στο πρωτότυπο, οπότε ήταν καταπληκτικό να τον έχουμε να παίζει μαζί μας. Η Merry Clayton (σ.σ: γνωστή για το ντουέτο της με τον Mick Jagger στο τραγούδι “Gimme Shelter” των Rolling Stones), μια από τις αγαπημένες μου τραγουδίστριες, ήρθε και τραγούδησε και έκανε υπέροχη δουλειά. Ο Billy Valentine τραγούδησε σε ένα τραγούδι που ονομάζεται “Hard Times”, στο οποίο έχουμε την ευλογία να έχουμε τον Eric Clapton να παίζει κάποια κιθάρα. Έτσι, υπάρχουν μερικοί καλεσμένοι-έκπληξη. Νιώθουμε πολύ τυχεροί που οι άνθρωποι ήρθαν και μας συνόδευσαν σ’ αυτόν τον δίσκο.
Ποια είναι τα projects με τα οποία ασχολείστε αυτή τη στιγμή;
Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν projects που εναλλάσσονται: Υπάρχει ένα νέο album του Eric Clapton (σ.σ: “Meanwhile”) που μόλις κυκλοφόρησε, στο οποίο είχαμε την ευκαιρία να δουλέψουμε μαζί και μόλις ολοκληρώνουμε τις τελικές μίξεις του duo album πατέρα-γιου, των Nathan & Noel East. Οπότε, αυτό μου τρώει πολύ χρόνο αυτή την περίοδο.
Μου αρέσει πολύ το “Shadow” από το solo album σας “Reverence” (2017). Πώς συνέβη να παίξει ο Chick Corea synthesizer σ’ αυτό το τραγούδι;
Ο Chick ήταν ένας αγαπητός φίλος και δουλεύαμε μαζί για πάνω από 40 χρόνια, οπότε, απλώς σκέφτηκα: «Ας τον πάρω τηλέφωνο να δούμε αν θέλει να παίξει». Του έστειλα το τραγούδι, του άρεσε και μπόρεσε και μας τίμησε με το παίξιμό του. Θα είμαι για πάντα ευγνώμων γι’ αυτό.
Είναι κολακευτικό που είχατε όλους αυτούς τους σπουδαίους καλλιτέχνες να μιλούν για εσάς στο ντοκιμαντέρ “Nathan East –For the Record” (2014);
Είναι απίστευτο. Για άλλη μια φορά, ο παραγωγός μου, Chris Gero και οι άνθρωποι του Yamaha Entertainment Group, το έκαναν κατά κάποιον τρόπο πίσω από την πλάτη μου και πήγαν στα κρυφά και ζήτησαν απ’ όλους τους φίλους μου να είναι σ’ αυτό. Δεν είχα ιδέα και ήμουν πολύ κολακευμένος και απλώς μου έκοψε την ανάσα να το βλέπω.
Υποθέτω ότι ήταν μια εύκολη απόφαση για εσάς να μπείτε στους Toto το 2010, έτσι δεν είναι;
Απολύτως! Καταρχάς, είναι φίλοι μου -ξανά- για αρκετές δεκαετίες και ο λόγος που έγινε η περιοδεία ήταν ο πιο σημαντικός, γιατί ήταν για την υποστήριξη του Mike Porcaro (μπάσο), ενός αγαπημένου φίλου και ενός υπέροχου μουσικού. Όταν είπαν: «Πρέπει να τον βοηθήσουμε με τα ιατρικά του έξοδα και θα βγούμε σε περιοδεία και τα έσοδα αυτής της περιοδείας θα πάνε σ’ αυτό», είπα: «Πού υπογράφω;»
Η εκτέλεση του “Little Wing” (Jimi Hendrix) από τους Eric Clapton, Sheryl Crow και David Sanborn από το Madison Square Garden το 1999 είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου videos στο YouTube. Απολαύσατε να παίζετε αυτό το τραγούδι τότε;
Ω, ευχαριστώ! Ήταν τόσο διασκεδαστικό και πάλι αυτή ήταν η αρχή όλου του Crossroads (σ.σ: Guitar Festival) project, οπότε εκείνη η συναυλία ήταν πολύ ξεχωριστή. Ήταν τόσο διασκεδαστικό και είναι τόσο υπέροχο να παίζεις αυτά τα κλασικά τραγούδια με τόσο σπουδαίους καλλιτέχνες όπως ο Eric και η Sheryl.
Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε γιατί η ηχογράφηση στο studio με τον Eric Clapton είναι σαν να παίζεις live;
Πολλές φορές στο studio, οι άνθρωποι σκέφτονται και προσπαθούν να κάνουν τα πράγματα σωστά, αλλά κατά κάποιο τρόπο, με τον Eric μπαίνουμε και απλώς παίζουμε. Περνάμε καλά και δεν σκεφτόμαστε πάρα πολύ να προσπαθήσουμε να το κάνουμε άψογο ή τέλειο ή οτιδήποτε άλλο, απλώς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε καλή μουσική. Έτσι, γι’ αυτό είναι πάντα χαρά να πηγαίνεις στο studio και πραγματικά δεν υπάρχει η πίεση ότι πρέπει να είναι τέλειο. Απλώς μπαίνουμε μέσα και διασκεδάζουμε.
Περιοδεύσατε με τον George Harrison (κιθαρίστας των Beatles) και τον Eric Clapton στην Ιαπωνία το 1991. Έχετε χαρούμενες αναμνήσεις από τη συνεργασία σας με τον George;
Απολύτως! Ήταν ένας από τους πιο καλούς, αγαπημένους φίλους. Κάθε φορά που πήγαινα στο Λονδίνο, τον έπαιρνα τηλέφωνο και μου έστελνε ένα αυτοκίνητο να πάω στο σπίτι του και απλώς κάναμε παρέα και έπαιζε μουσική και έλεγε φανταστικές ιστορίες των Beatles. Ήταν ένας αληθινά ωραίος άνθρωπος. Σ’ εκείνη την τελευταία περιοδεία στην Ιαπωνία, περάσαμε υπέροχα. Νομίζω ότι ανέφερε στον Eric ότι ήθελε να την κάνει και ο Eric είπε: «Χρησιμοποίησε το συγκρότημα» και μετά μαζευτήκαμε και κάναμε πρόβες. Το να παίζω αυτά τα τραγούδια μου έμοιαζε θρυλικό και ήταν τόσο διασκεδαστικό.
Υπάρχει μια ωραία φωτογραφία με εσάς και τον George πιθανώς στο σπίτι του να πίνετε τσάι.
(Γέλια) Ναι, θέλω να πω, ήταν ένας τόσο προσγειωμένος υπέροχος άνθρωπος και μου λείπει πολύ.
Ποιο είναι το μυστικό της καταπληκτικής χημείας που έχετε με τον Steve Gadd (Eric Clapton, Steely Dan –drums) ως rhythm section;
Λοιπόν, είναι εύκολο να έχεις χημεία με τον Steve Gadd γιατί είναι τόσο υπέροχος μουσικός και κάνει τη ζωή εύκολη: Όποτε μπαίνουμε στο studio ή σε μια σκηνή είναι σαν να μην δουλεύουμε, απλώς -και πάλι- διασκεδάζουμε και είναι ένας φανταστικός μουσικός που έχει τόση εμπειρία που κυριολεκτικά σε κάνει να παίζεις καλύτερα όταν παίζεις με τον Steve. Περνάμε φανταστικά παίζοντας μαζί.
Πώς συνέβη να παίξετε στο “Random Access Memory” (2013) των Daft Punk;
Ξέρεις, με πήραν τηλέφωνο οι Daft Punk και ήταν στη φάση όπου ήθελαν να δοκιμάσουν πραγματικούς μουσικούς και να ηχογραφήσουν αναλογικά και να επιστρέψουν σ’ εκείνο το groove του Nile Rodgers και των Chic. Έτσι, ήμουν πολύ χαρούμενος που με κάλεσαν και μετά προφανώς διασκεδάσαμε τόσο πολύ κάνοντας αυτόν τον δίσκο.
Στο ντοκιμαντέρ σας λέτε μια ιστορία για μια φωτογραφία στο Facebook. Είπατε: «Παιδιά, τώρα θα δημοσιεύσω αυτή τη φωτογραφία στο Facebook».
(Γέλια) Σωστά, γιατί μερικές φορές είναι διασκεδαστικό απλώς ν’ απαθανατίζεις πράγματα στο studio, έτσι, έβγαζα φωτογραφίες και ετοιμαζόμουν να τις ανεβάσω στο Facebook, αλλά δεν φορούσαν τις μάσκες τους και μου είπαν: «Α, όχι, όχι, όχι! Μην το κάνεις, γιατί κανείς δεν ξέρει πώς μοιάζουμε!» (γέλια) Λοιπόν, ήταν μια από αυτές τις περιπτώσεις που είπα: «Καλά, εντάξει. Δεν θα την ανεβάσω».
Σας εξέπληξε η εμπορική επιτυχία του “Get Lucky” single των Daft Punk;
Έμεινα έκπληκτος από την επιτυχία αυτού του τραγουδιού και τη στιγμή που κυκλοφόρησε, ταξίδευα σε όλο τον κόσμο, έτσι, σε κάθε δρόμο που περπατούσα στο Παρίσι, στο Τόκιο, στην Ιταλία, μπορούσα ν’ ακούσω το τραγούδι να βγαίνει από ένα διαμέρισμα ή ένα άλλο αυτοκίνητο ή ένα ταξί. Δεν μπορούσα να πιστέψω πόσο εξαπλώθηκε σ’ όλο τον κόσμο, ήταν απίστευτο.
Ήταν λίγο σουρεαλιστικό να παίζετε στην συναυλία για την ορκωμοσία του Obama στο Lincoln Memorial το 2009;
Απολύτως! Ήταν μια από τις στιγμές που κοιτάς και πρώτα απ’ όλα, βλέπεις πιθανώς δύο εκατομμύρια ανθρώπους ο ένας δίπλα στον άλλο, αριστερά ή δεξιά, για όσο έβλεπε το μάτι και ήταν μια τόσο καταπληκτική ιστορική μέρα, η σημασία της, και θυμάμαι ότι τοποθέτησα τη φωτογραφία των γονιών και των παππούδων μου στη γωνιά μου στην σκηνή, επειδή δεν ζούσαν για να δουν τον πρώτο Μαύρο Πρόεδρο. Έτσι, ήταν μια πολύ συναισθηματική μέρα. Πολλοί άνθρωποι είχαν έρθει από πολλά χιλιόμετρα μακριά, έκανε πολύ κρύο, αλλά κόσμος είχε μαζευτεί σ’ όλο το National Mall στην Washington, DC για να δει αυτή την ιστορική περίσταση.
Πόσο έχει αλλάξει με τα χρόνια η προσέγγισή σας στο μπάσο;
Η προσέγγισή μου δεν έχει αλλάξει πραγματικά, εκτός από το ότι απλώς βελτίωσα την αντίληψή μου σχετικά με το τι χρειάζεται ένα τραγούδι και το να τιμώ το τραγούδι και τίποτα άλλο. Δεν προσπαθώ να βάλω την υπογραφή μου σε αυτό ή οτιδήποτε άλλο, αλλά να κάνω ο,τιδήποτε απαιτεί το τραγούδι, το project. Νομίζω ότι είναι ευθύνη όλων, αλλά ειδικά ενός μπασίστα, να βάλει πραγματικά τα θεμέλια και ν’ αποτελέσει αυτό το στήριγμα για το τραγούδι. Έτσι, αυτό δουλεύω καθημερινά, κάθε φορά που ηχογραφώ προσπαθώ να καταλάβω ποιο είναι το ακριβές, τέλειο ιδιαίτερο μέρος να παίξω για το τραγούδι.
Θα μπορούσατε παρακαλώ να μας περιγράψετε την ηχογράφησή σας με τον Michael Jackson στο “I Just Can’t Stop Loving You” από το “Bad” (1987) album;
Α, ναι! Αυτή ήταν μια από τις στιγμές που ήταν πολύ ξεχωριστές να βρίσκομαι στο studio: Ο Quincy Jones (σ.σ: παραγωγός) και να ‘σου ο Michael, ο Bruce Swedien, ο φανταστικός μηχανικός ήχου και καθώς παίζεις στο τραγούδι, παρόλο που είναι μπαλάντα, καταλαβαίνεις ότι ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα τ’ ακούσουν αυτό (γέλια). Έτσι, εκείνη τη στιγμή, πάλι, θέλεις να κάνεις κάθε νότα ξεχωριστή και το μέρος του μπάσου, προσπάθησα απλώς να το κάνω ζεστό και fuzzy και ήταν μια συναρπαστική εμπειρία. Φυσικά, όταν έφτασα στο studio, μια μαύρη Mercedes πάρκαρε δίπλα μου, με φιμέ τζάμια, ανοίγει η πόρτα και στην συνέχεια ο Michael βγαίνει από το αυτοκίνητο και φαίνεται σαν να ξεπήδησε κατευθείαν από video. Ήταν καταπληκτικός, δερμάτινο μπουφάν… Ήταν φανταστικό, πραγματικά συναρπαστικό!
Ήσασταν στην ίδια σκηνή με τον Stevie Ray Vaughan στο Alpine Valley λίγο πριν τον θάνατό του. Ήταν η απώλεια του Stevie μεγάλο σοκ για εσάς;
Ω, ήταν συγκλονιστικό και ήταν μια από τις πιο θλιβερές μέρες της ζωής μου. Γνωρίζοντας ότι μόλις είχαμε παίξει μαζί και είμαι πιλότος ιδιωτικών αεροσκαφών, έτσι είχα παραχωρήσει τη θέση μου στο ελικόπτερο για να πετάξω μ’ έναν από τους φίλους μου που είναι πιλότος, έτσι, o Stevie πήρε τη θέση. Είχαμε τέσσερα ελικόπτερα, παίζαμε δύο μέρες εκεί και ήταν η τελευταία πτήση και αυτή έπεσε. Έτσι, ήταν μια πάρα πολύ θλιβερή και σκοτεινή μέρα.
Ήταν τρομακτική εμπειρία να είστε στο studio με τον Barry White όταν ήσασταν 16 χρονών; Ξέρω ότι κουβαλούσε ένα Magnum μαζί του.
(Γέλια) Έβγαινε από το αυτοκίνητό του στριφογυρίζοντας ένα 44άρι ή 45άρι Magnum και είναι μεγάλο όπλο και μετά το ακούμπαγε στην κονσόλα ηχογράφησης και απλώς ξεκινούσαμε να κάνουμε το take και όλοι φοβόντουσαν μέχρι θανάτου να κάνουν κάποιο λάθος (γέλιο). Νομίζω ότι οφείλεται στην γειτονιά απ’ την οποία ήταν, ένιωθε ότι χρειαζόταν λίγη προστασία.
Πόση καλλιτεχνική ελευθερία έχετε στα albums άλλων ανθρώπων;
Πολλές φορές υπάρχει μεγάλη καλλιτεχνική ελευθερία, αλλά προτιμώ να έχουν ένα demo ή κάτι τέτοιο και πραγματικά να με καθοδηγούν ή να μου δίνουν όσο περισσότερη καθοδήγηση μπορούν, ως προς το τι θέλουν, αλλά ένα από τα πράγματα που νιώθω καλά που έχω τόση εμπειρία στην δουλειά, είναι που προσπαθώ να δημιουργήσω ένα μέρος στο μπάσο που να είναι τέλειο για το τραγούδι.
Είχατε μια μακροχρόνια συνεργασία και φιλία με τον Quincy Jones, ο οποίος έφυγε πρόσφατα από τη ζωή. Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτόν.
Δεν είναι μόνο ένας από τους πιο απίστευτους ενορχηστρωτές και παραγωγούς, αλλά ήταν ένα από τα πιο απίστευτα ανθρώπινα όντα, ένας μέντορας. Πάντα μοιραζόταν τη σοφία και την καθοδήγηση, έλεγε πάντα υπέροχες ατάκες. Έλεγε: «Ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο δύο αυτιά και ένα στόμα, για να μπορείς ν’ ακούς περισσότερο απ’ το να μιλάς». Ένα από τα αποφθέγματά του που τελικά συνειδητοποίησα ήταν: «Ζήσε την κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία σου και μια μέρα θα έχεις δίκιο». Τόσες πολλές ατάκες. Ήταν τόσο γλυκός, ευγενικός, δοτικός, αγαπητός άνθρωπος και απλώς δεν βλέπεις τέτοιου είδους αγάπη, ειδικά στο χώρο εργασίας. Ολόκληρη η μουσική κοινότητα και ολόκληρος ο κόσμος θα τον λατρεύει και θα τους λείπει.
Ο Ron Carter (Miles Davis Quintet -κοντραμπάσο) μου είπε πέρυσι ότι το πρώτο take στο studio είναι πάντα το καλύτερο, γιατί την πρώτη φορά παίζεις τη μουσική, τη δεύτερη παίζεις τον εαυτό σου. Συμφωνείτε με αυτό;
Συμφωνώ 100%. Μερικές φορές, ορισμένοι παραγωγοί πιστεύουν ότι χρειάζονται μερικά takes για να ζεσταθείς, αλλά ανακάλυψα ότι μερικά από τα πιο μαγικά ήταν ακόμη και πριν από το πρώτο take, όταν έκανες ζέσταμα και έτοιμαζες τους ήχους. Ένας από τους αγαπημένους μου μηχανικούς ήχου και φίλους, ο Moogie Canazio, ηχογραφεί πριν καν ετοιμάσεις τους ήχους και τα υπόλοιπα, πατάει το “record” και δεν μπορώ να σου πω πόσες φορές χρησιμοποιήσαμε το take που έγινε πριν καν την πρώτη λήψη. Επειδή είναι απλώς η μαγεία και η ενέργεια και δεν σκέφτεσαι τόσο πολύ, το τραγούδι απλώς ρέει και πρώτον, αυτό είναι πραγματικά ένδειξη ενός σπουδαίου μηχανικού ήχου που μπορεί να το αποτυπώσει. Αλλά, είναι πολύ αλήθεια ότι τ’ αρχικά σου ένστικτα πριν σκεφτείς πάρα πολύ «Εντάξει, να παίξω σ’ αυτό το εύρος ή στο άλλο;» Απλώς ρέει και είναι ελεύθερο και νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό ν’ αποτυπώσεις αυτές τις πρώτες στιγμές.
Υπάρχουν μελλοντικά σχέδια για τους Fourplay;
Πάντα (γέλια). Είμαστε όλοι φίλοι και μιλάμε συνέχεια μαζί. Προφανώς, όταν ο Chuck Loeb (κιθάρα) πέθανε και -τώρα, ω φίλε, έχουν περάσει ήδη επτά χρόνια, τον σκέφτομαι κάθε μέρα- είναι πολύ δύσκολο να πάρει κάποιος την θέση του, ωστόσο σχεδιάζουμε να ξαναφτιάξουμε το συγκρότημα κάποια στιγμή.
Γιατί δεν υπάρχει ανταγωνισμός ανάμεσα στους μπασίστες; Θέλω να πω, εσείς, ο Tony Levin, ο Leland Sklar και ο Billy Sheehan όλοι αγαπιέστε μεταξύ σας.
Υπάρχει συντροφικότητα ανάμεσα στους μπασίστες και πάλι ευθύνη μας είναι να είμαστε το θεμέλιο και νομίζω ότι είμαστε και το θεμέλιο των σχέσεων. Ο Abraham Laboriel, ο Leland, ο Marcus Miller, ο Pino (σ.σ: Palladino), όλοι αυτοί είναι αγαπημένοι μου φίλοι και, στην πραγματικότητα, όποτε βλέπω το όνομά τους σε δίσκο, τον αγοράζω για να πάρω ένα μάθημα (γέλια).
Ήταν ενδιαφέρουσα εμπειρία να παίξετε στο “Joy Ryder” (1988) album του Wayne Shorter (Miles Davis, Weather Report -σαξόφωνο);
Η πιο μοναδική εμπειρία και μια από τις πιο προκλητικές, γιατί όταν γράφει, γράφει πολύ σπάνιες νότες και πολύ σπάνια διαστήματα, έτσι, δεν είναι ότι πάνε τόσο εύκολα τα δάχτυλά σου, οπότε υπάρχει λίγη σκέψη και εξάσκηση για να βγάλεις τον συνδυασμό από νότες. Αλλά το χάρηκα πολύ και πάλι ήταν επίσης αγαπημένος φίλος και ήταν τιμή μου να παίξω στον δίσκο του.
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας την ιστορία όταν ο Wayne Shorter και ο Herbie Hancock (Miles Davis -πλήκτρα) σας κάλεσαν αργά το βράδυ για να αντικαταστήσετε τον μπασίστα τους;
(Γέλια) Ναι, ένα βράδυ ήταν σε ένα club και ο μπασίστας τους είχε «κλείσει» δύο δουλειές ταυτόχρονα, ήταν Παρασκευή βράδυ, δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Στην πραγματικότητα ζούσα στο Burbank της California εκείνη την εποχή και αυτοί ήταν στο κέντρο του Los Angeles. Δεν είχα τίποτα κανονισμένο και ήταν πολύ αργά για μένα, είχα πάει για ύπνο και χτύπησε το τηλέφωνο και είναι στην άλλη άκρη της γραμμής και λένε: «Είμαστε στο κέντρο της πόλης σ’ αυτό το club και ο μπασίστας μας “έκλεισε” δύο δουλειές ταυτόχρονα. Υπάρχει περίπτωση να έρθεις;» και δεν έχεις δει ποτέ κάποιον να βάζει τα ρούχα του γρηγορότερα. Ξέρεις, απλώς έβαζα το παντελόνι μου τρέχοντας προς το αυτοκίνητο (γέλια), άρπαξα το μπάσο μου και περάσαμε υπέροχα, νομίζω ότι ήταν διασκεδαστικό επειδή μετά παίξαμε πολύ μαζί, με κάλεσαν σε πολλές ηχογραφήσεις και συναυλίες.
Η μουσική του George Harrison, η μουσική του Jimi Hendrix, η μουσική του Santana, είχε επίσης μια πολύ έντονη πνευματική πτυχή. Είναι πνευματική η σημερινή μουσική;
Ναι, πιστεύω ότι όλη η μουσική είναι πνευματική, εκτός αν απλώς πατήσεις το κουμπί σ’ έναν υπολογιστή και μετά αυτό παράξει όλη τη μουσική (γέλια). Τότε, δεν είναι τόσο πνευματική, για μένα είναι περισσότερο μηχανική. Για μένα, το πνεύμα της μουσικής υπάρχει όταν οι μουσικοί ανοίγουν κυριολεκτικά την καρδιά τους και ό,τι βγαίνει είναι σαν ένας διάλογος, σαν τη γλώσσα του Θεού.
Πώς ήταν να παίζετε στο Live Aid στη Φιλαδέλφεια με τον Kenny Loggins το 1985;
Αυτή ήταν μια καταπληκτική, συναρπαστική εμπειρία να κοιτάζω 250.000 άτομα και να παίζω σ’ αυτόν τον απίστευτο χώρο (σ.σ: το John F. Kennedy Stadium στη Φιλαδέλφεια), για έναν τόσο αξιόλογο σκοπό, το Live Aid. Αυτή ήταν επίσης μια από τις πρώτες φορές που συνάντησα τον Eric Clapton, παίζαμε και όταν κατέβηκα από τη σκηνή, ήταν δίπλα στη σκηνή και μου είπε: «Ακούγεται υπέροχο, θες ν’ αράξουμε;» Ήταν πραγματικά σαν το σημείο εκκίνησης για τέτοιου είδους φιλανθρωπικές συναυλίες και μια αρκετά συναρπαστική μέρα.
Ποιες είναι οι επιρροές σας ως μπασίστας;
Ξέρεις, ακούω τα πάντα. Μία από τις πρώτες μου επιρροές μέχρι σήμερα είναι ο Wes Montgomery, του οποίου οι επιλογές στις νότες στην κιθάρα για μένα βρίσκουν πάντα στόχο την καρδιά και είναι οι ομορφότερες. Ο Pat Metheny (κιθάρα), μεγάλη επιρροή. Φυσικά, ο Ron Carter, στο ξεκίνημα. Άκουγα τον Rocco (σ.σ: Prestia -μπάσο) από τους Tower of Power, τον Jaco Pastorius φυσικά, αλλά μετά τον Buster Williams (σ.σ: Herbie Hancock -κοντραμπάσο), τον Scott LaFaro, τον Charles Mingus, τους πρώτους, απλώς λατρεύω αυτούς τους ανθρώπους. Ο Ray Brown, τον άκουγα σ’ όλα αυτά τα albums του Quincy. Στη συνέχεια, τους Earth, Wind & Fire, τον Verdine White (μπάσο), τον Peter Cetera (φωνητικά, μπάσο) από τους Chicago, τους Blood, Sweat & Tears, υπήρχαν πολλά συγκροτήματα εκείνη την εποχή. Τους Kool & the Gang, ο Robert “Kool” Bell ήταν εξαιρετικός μπασίστας. Ήταν υπέροχο γιατί υπήρχαν πολλά συγκροτήματα εκείνη την εποχή. Ο Jack Bruce, άκουγα Cream και έμαθα το “Sunshine of Your Love” (γέλια), μια από τις πρώτες μπασογραμμές που έμαθα και τώρα το παίζω με τον Eric, μισό αιώνα αργότερα.
Πώς νιώσατε την πρώτη φορά που συναντήσατε έναν από τους ήρωές σας, τον Paul McCartney;
Ω φίλε, μιλήσαμε για επιρροές, πριν καν πιάσω μπάσο, είχα μια σκούπα, όταν η τηλεόραση έδειχνε τους Beatles, είχα μια σκούπα και προσποιούμουν ότι έπαιζα μπάσο κοιτάζοντας αυτό του Paul McCartney. Και πάλι, άλλος ένας υπέροχος τύπος, τον έχω συναντήσει μερικές φορές και δεν θα μπορούσε να είναι γλυκύτερος.
Πόσο αντίκτυπο είχε σε εσάς ως παιδί η εμφάνιση των Beatles στο Ed Sullivan Show τον Φεβρουάριο του 1964;
Μεγάλο αντίκτυπο. Πρώτα απ’ όλα, επειδή δεν υπήρχαν τόσες πολλές μουσικές εκπομπές, που μπορούσες να δεις κάποιους μουσικούς να παίζουν, έτσι, το Ed Sullivan Show ήταν μια θρυλική εκπομπή που παρακολουθούσες κάθε εβδομάδα. Φυσικά, όταν εμφανίστηκαν οι Beatles ήταν ακριβώς σαν: «Τι συνέβη;!» και τότε όλοι ερωτεύτηκαν εντελώς αυτούς τους τύπους, επίσης για προφανείς λόγους.
Πόσο σημαντικός είναι για εσάς ο αυτοσχεδιασμός;
Πολύ σημαντικός. Αυτοσχεδιάζουμε κάθε φορά που παίζουμε, δημιουργώντας, είτε αυτό είναι μέρος είτε solo, αλλά νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικός. Μόλις χθες βράδυ άκουγα τους Wes Montgomery και Jimmy Smith (σ.σ: παίχτης Hammond) και μιλούσα με τον γιο μου, ακούγαμε μαζί και είπα: «Πρέπει να μάθω και τα δύο solos. Ας τα μάθουμε» (γέλια). Γιατί τότε θα έχεις απλώς μια εγκυκλοπαίδεια από όμορφους συνδυασμούς από νότες, ο τρόπος που κάνουν τα solos. Λοιπόν, ναι, είναι πολύ σημαντικός.
Πόσο διαφορετικός είναι ο ενθουσιασμός ανάμεσα στο να πιλοτάρεις αεροπλάνο και να παίζεις live;
Ξέρεις κάτι, και τα δύο έχουν ένα πλεονέκτημα που μου αρέσει, αλλά το να παίζεις live, όταν κοιτάς και βλέπεις 50.000 χαμογελαστά πρόσωπα, δεν υπάρχει τίποτα σαν κι αυτό. Η ενέργεια που παίρνεις απ’ αυτό, δεν μπορείς να περιγράψεις το συναίσθημα και αυτό είναι που αγαπώ περισσότερο.
Είχατε πει σε μια συνέντευξη ότι ήσασταν κάποτε στο Λονδίνο και οδηγούσε ο Phil Collins και οδηγούσε πολύ γρήγορα. Θα θέλατε να μας πείτε την ιστορία;
Λοιπόν, ναι, ήταν τότε που κάναμε το “Chinese Wall” (1984) album του Philip Bailey και μέναμε στο Guilford, το οποίο είναι περίπου μία ώρα έξω από το Λονδίνο και ο Phil έμενε όχι πολύ μακριά, στο Cranleigh, έτσι, περνούσε από το ξενοδοχείο και έπαιρνε τον Philip Bailey και εμένα και μπαίναμε στην BMW του και φίλε, αυτό το πράγμα πήγαινε γρήγορα! Απλώς θυμάμαι να ευχαριστώ τον Θεό κάθε μέρα που μας πηγαινόφερνε στο studio με τόση ασφάλεια (γέλια), γιατί εδώ δεν έχουμε καν δρόμους στους οποίους μπορείς να οδηγήσεις τόσο γρήγορα. Αλλά ήταν μια μικρή ωραία πρωινή φούρια κάθε φορά που ήμασταν στο δρόμο για το studio.
Πιστεύετε ότι λόγω των υπηρεσιών streaming η ακρόαση ενός album από την αρχή μέχρι το τέλος γίνεται ένα είδος τέχνης που χάνεται;
Το πιστεύω. Είναι αστείο και θα ‘πρεπε να το ρωτήσεις, γιατί μόλις το σκεφτόμουν. Βρισκόμαστε τώρα στη μέση της διαδικασίας sequencing (σ.σ: την σειρά που θα έχουν τα κομμάτια) στον δίσκο μας και το sequencing ήταν τόσο σημαντικό: Σε ποιο κλειδί τελειώνει ένα τραγούδι, τους ρυθμούς και το ταίριασμά τους. Από παλιά, ακούγαμε albums από την αρχή μέχρι το τέλος και νομίζω ότι αυτό έχει γίνει μια τέχνη που χάνεται και είναι λίγο λυπηρό για μένα, επειδή οι άνθρωποι επιλέγουν το shuffle και δεν μπορείς να το ζήσεις σαν να ήταν μια συναυλία. Πολλές φορές οι καλλιτέχνες φτιάχνουν ένα album, αλλά είναι σχεδόν σαν το ένα τραγούδι να οδηγεί στο επόμενο, όπως υποθέτεις. Εδώ αυτά τα τραγούδια πάνε μαζί. Νομίζω ότι χάνουμε αυτή την ευκαιρία όταν επιλέγουμε το shuffle.
Ποιο είναι το άτομο με το οποίο έχετε την καλύτερη μουσική χημεία στη σκηνή;
Ωχ αμάν! Αυτή τη στιγμή, νομίζω ότι γίνεται ο γιος μου, ο Noah (γέλια). Αυτό είναι αυτονόητο. Τώρα, νομίζω ότι είναι ίσως 40 και πλέον χρόνια που δουλεύω με τον Eric Clapton και νιώθω μια πολύ στενή χημεία με τον Eric στη σκηνή. Μετά από τόσες πολλές φορές, μπορεί ο ένας ν’ ακούει από μακριά που πηγαίνει ο άλλος και υπάρχει επικοινωνία με τη γλώσσα του σώματος, αυτό είναι πολύ ξεχωριστό όταν δημιουργείς μουσική.
Έχετε παίξει πολλές φορές με τον Greg Phillinganes (Toto, Michael Jackson -πλήκτρα), είστε σαν αδέρφια.
Είναι αδερφός μου, ναι. Και πάλι, αν σκεφτόμουν έναν από τους μουσικούς που είμαι πιο κοντά και έχω την καλύτερη χημεία μαζί του, ο Greg θα ήταν σίγουρα ένας από αυτούς τους τύπους.
Διασκεδάσατε πολύ όταν αυτός (ο Greg Phillinganes) ήταν στο συγκρότημα του Eric Clapton με τον Phil Collins και κάνατε μαζί ένα είδος χορογραφίας;
Φυσικά, αυτές τις περιοδείες ήταν από τις πιο διασκεδαστικές στιγμές που είχα ποτέ και περνούσαμε τον περισσότερο χρόνο γελώντας όταν ταξιδεύαμε και υπήρχε πολλή αγάπη… και χορός (γέλια). Τους αποκαλούσαν “Earth, Wind & Eric” αλλά το διασκεδάζαμε. Αυτό ήταν ένα από τα αγαπημένα μου κουαρτέτα που έπαιξα ποτέ, τους λέγαμε “The Heaven Band”.
Ο Tony Williams (drums) έφυγε από τη Βοστώνη και μπήκε στο συγκρότημα του Miles Davis όταν ήταν 17 ετών. Υπάρχουν τέτοιου είδους ευκαιρίες στις μέρες μας;
Παντού υπάρχουν ευκαιρίες, αλλά όταν το σκέφτεσαι αυτό, όταν σκέφτεσαι το πόσο σπουδαίος έπρεπε να είναι για να τον καλέσουν στα 17 του, είναι εκπληκτικό. Εγώ απλώς ψαχνόμουν όταν ήμουν 17 ετών. Ωστόσο, περιόδευα με τον Barry White όταν ήμουν 16 ετών, οπότε, για μένα, λέει πολλά για την προετοιμασία σου όταν είσαι νέος και έχεις πραγματικά τον χρόνο ν’ αναπτύξεις την τέχνη σου και το όργανό σου. Αυτά είναι σημαντικά χρόνια για τους νέους μουσικούς να προσπαθήσουν να το πετύχουν πραγματικά, γιατί το επόμενο πράγμα που θα συμβεί αν αρχίσεις να κάνεις συναυλίες, είναι ότι δεν θα έχεις τόσο πολύ χρόνο να εξασκηθείς ή να το βελτιώσεις. Όταν σκέφτεσαι ανθρώπους όπως ο George Benson, ο Pat Metheny, ο Jeff Porcaro (Toto, Steely Dan), ο αγαπημένος μου drummer όλων των εποχών, στα 17 τους ήταν καταπληκτικοί (γέλια).
Αυτή τη στιγμή, συνειδητοποίησα ότι έχετε παίξει με τον Steve Winwood (Traffic, Blind Faith -φωνητικά, πλήκτρα, κιθάρα) που έγραψε το “Gimme Some Lovin’” (Spencer Davis Group) όταν ήταν 15 ετών.
Είναι καταπληκτικό! Νομίζω ότι έγραψε το “I Can’t Find My Way Home” (Blind Faith) όταν ήταν 17 ή 18 ετών, αυτό είναι απίστευτο για μένα. Κάν’ το, όταν είσαι νέος.
Υπάρχει κάποιο μουσικό ντοκιμαντέρ ή αυτοβιογραφία κάποιου καλλιτέχνη που σας άρεσε;
Ω φίλε, υπάρχουν πολλά. Πρώτα απ’ όλα, ο Pat Metheny μου έδωσε ένα από τα βιβλία του με τις παρτιτούρες των κομματιών του που είναι εκπληκτικό και ήταν πραγματικά απίστευτο. Ο Richard Marx μου έστειλε το βιβλίο του (σ.σ: “Stories to Tell – A Memoir” -2021) φανταστικό, το λάτρεψα. Θα πρέπει επίσης να αναφέρω ότι το “The Autobiography of Quincy Jones” (2001), πρέπει να το διαβάσετε. Και πάλι, είναι γεμάτο σοφία και πολλές καλές ιστορίες. Μόλις είδα το εκπληκτικότερο ντοκιμαντέρ για τον John Williams, που ονομάζεται “Music By John Williams” (2024) και δεν μπορώ να πιστέψω τον όγκο της δουλειάς που έκανε, το σύνολο του έργου του, πόσο καλό είναι και πόσο δημιουργικός άνθρωπος είναι. Αυτό είναι καταπληκτικό ντοκιμαντέρ. Τώρα, το Netflix έχει τόσα πολλά υπέροχα. Υπάρχει ένα που ονομάζεται “If You Are Not in the Obit, Have Breakfast” (2017) (γέλια), ένα απ’ αυτά που είναι πολύ καλά και μιλάει για κάποια από την παλαιότερη από μας γενιά. Ναι, υπάρχει πολύ καλό υλικό εκεί έξω.
Όταν είδα το ντοκιμαντέρ σας, είπα: «Πρέπει να μιλήσω με τον Tom Scott (Blues Brothers, Steely Dan, George Harrison, Michael Jackson -σαξόφωνο)».
Έι, ο Tom! Ο Tom είναι ένας από τους καλύτερους μουσικούς όλων των εποχών. Τον γνώριζα από την εποχή που έπαιζα σε clubs και μάθαινα όλα εκείνα τα σπουδαία τραγούδια των Steely Dan που ενορχήστρωσε, το “Black Cow” και το “Aja”, και είχε το δικό του συγκρότημα και έπαιζα σε συγκροτήματα που συνήθιζαν να παίζουν κάποιο από το υλικό του Tom Scott. Ένας από τους καλύτερους μουσικούς όλων των εποχών στον πλανήτη και ένας από τους ωραιότερους τύπους και αγαπημένος φίλος. Ενορχήστρωσε μερικά τραγούδια για τον δίσκο μου (σ.σ: “Nathan East” -2014), το “Moondance”, το οποίο τραγούδησε ο Michael McDonald (Doobie Brothers). Είναι καταπληκτικός.
Ελπίζω να σας δούμε να παίζετε στην Ελλάδα. Δεν έχετε παίξει στην Ελλάδα.
Δεν έχουμε παίξει εκεί και ανυπομονώ να παίξω κάποια μέρα. Θέλω πολύ να πάω. Ελπίζω να σε συναντήσω στην Ελλάδα.
Ένα τεράστιο «ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ» στον κύριο Nathan East για τον χρόνο του.
Official Nathan East website: https://nathaneast.com/
Official Nathan East Facebook page: https://www.facebook.com/NathanEast