HIT CHANNEL ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Μάρτιος 2024. Είχαμε την τεράστια τιμή να μιλήσουμε μ’ έναν θρυλικό τραγουδιστή και συνθέτη: τον Terry Reid. Είναι περισσότερο γνωστός ως «αυτός που απέρριψε τους Led Zeppelin και τους Deep Purple». Τα τραγούδια του έχουν διασκευαστεί από τους Marianne Faithfull, Joe Perry, Jack White και Chris Cornell. Περιόδευσε με τους Rolling Stones και τους Cream και συμμετείχε στο Isle of Wight Festival 1970 και στο πρώτο Glastonbury Festival το 1971. Διαβάστε παρακάτω τα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα που μας είπε:
Ποια είναι τα projects με τα οποία ασχολείστε αυτή τη στιγμή;
Κάνω διάφορα. Έκανα μια συναυλία την περασμένη εβδομάδα εδώ σε ένα μέρος (σ.σ: McCabe’s Guitar Shop) που πραγματικά λατρεύω στη Santa Monica, είναι ένα από τα λίγα μέρη που έμειναν από -δεν ξέρω- τη δεκαετία του ‘50. Έχει ακόμα χειρόγραφη μουσική που μπορείς να αγοράσεις και επισκευάζουν όργανα, από βιολιά μέχρι κιθάρες. Είναι υπέροχο. Θέλω να πω, το ξέρω εδώ και χρόνια. Έτσι, πρωτόπαιξα μ’ έναν φίλο μου, τον David Lindley (κιθάρα), που δυστυχώς χάσαμε πρόσφατα. Έπαιξα επίσης με τον Jackson Browne και τον Tom Waits. Έτσι, όταν έπαιξα την περασμένη εβδομάδα, πριν από μια εβδομάδα και κάτι, τηλεφώνησα στον Jackson Browne επειδή ζει στη Santa Monica και συζητούσαμε να κάνουμε κάποια πράγματα μαζί. Έτσι, του τηλεφώνησα και του είπα: «Αν θέλεις να πεταχτείς, έλα». Mε παίρνει τηλέφωνο και μου λέει: «Έρχομαι». Έτσι, καταλήξαμε να κάνουμε ένα τραγούδι μαζί στη σκηνή και είναι πάντα χαρά και ευχαρίστηση να δουλεύω μαζί του. Είναι καλός φίλος και έχει ένα σπουδαίο τρόπο όταν κάνει ένα τραγούδι. Είναι πολύ ευκίνητος με αυτό. Ήταν ένα τραγούδι του Woody Guthrie που κάναμε πριν από χρόνια που λεγόταν “Deportee”, το οποίο μιλάει για τους Μεξικανούς εργάτες και τα σύνορα, που κατά ειρωνικό τρόπο είναι πολύ επίκαιρο αυτή τη στιγμή, αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος που το κάναμε. Το κάναμε επειδή το κάναμε πριν από 35 χρόνια (γέλια) και φαίνεται ότι κάποια πράγματα πραγματικά δεν αλλάζουν. Όλα γίνονται χειρότερα. Απλώς κάνω συναυλίες στα τέλη Απριλίου και τον Μάιο στη Νέα Υόρκη σε διάφορα μέρη όπως το The Cutting Room στο Manhattan, που μ’ αρέσει να παίζω, είναι υπέροχο μέρος. Αργότερα, τον Σεπτέμβριο, πηγαίνουμε στην Αγγλία και υπάρχουν αμέτρητες συναυλίες σ’ όλη την Αγγλία. Οπότε, βασικά εργαζόμαστε πάνω σ’ αυτό αυτή τη στιγμή, σχεδιάζοντας τη χρονιά. Προσπαθούμε να τα προλάβουμε.
Υπάρχουν νέα σχετικά με το ντοκιμαντέρ “Superlungs” του Richard Frias;
Δεν συνεργαζόμαστε πια. Σταματήσαμε να δουλεύουμε πάνω σ’ αυτό εδώ και πολύ καιρό και πήγα σε διαφορετική κατεύθυνση. Άρχισα να μιλάω με τον Johnny Depp, ενδιαφέρθηκε. Δουλεύαμε μαζί με τον Joe Perry (σ.σ: Aerosmith -κιθάρα). Καθόμασταν, ήταν ευγενικός μαζί μου και μου είπε: «Πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ και να φτιάξεις αυτό το πράγμα». Λοιπόν, βοήθησε πολύ και δεν θέλω να πω περισσότερα, γιατί δεν έχει γίνει ακόμα πραγματικότητα. Απλώς βρισκόμαστε στο στάδιο που μελετάμε τα πράγματα. Αυτό θα πρέπει να είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί ο Johnny ασχολείται πραγματικά μ’ αυτό από κινηματογραφική σκοπιά. Αυτό τώρα αποκτά ενδιαφέρον αντί να είναι απλώς συνεντεύξεις με άλλους rock μουσικούς και τέτοια πράγματα, κάτι που είναι πολύ καλό και είναι πολύ ωραίο να έχεις ανθρώπους να λένε ωραία πράγματα, αλλά να κάνεις ένα αληθινά σχεδιασμένο ντοκιμαντέρ για το πώς προέκυψε όλο αυτό και πού πάει η ζωή σου, έτσι ή αλλιώς, είναι μια εντελώς άλλη πρόκληση, ξέρεις. Θα έχει ενδιαφέρον. Όλοι κάνουν ένα ντοκιμαντέρ για το πώς είναι η ζωή τους. Θέλω να πω, θα έχει ενδιαφέρον να δω πώς είναι η δική μου όταν την κοιτάζω (γέλια). Αυτό πάντα είναι κάτι. Είναι στα σκαριά, οπότε περιμένω να γίνει πραγματικότητα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα πέσουν όλα ταυτόχρονα -καλά, δεν πρέπει να το πω αυτό- ενώ είμαι σε περιοδεία και μετά να σταματήσουμε λόγω αυτού και να τρέχουμε προς όλες τις κατευθύνσεις και τα σχετικά, αλλά συνήθως αυτός είναι ο τρόπος που συμβαίνουν τα πράγματα: Ξεκινάς ένα πράγμα και μετά συμβαίνει κάτι άλλο που περίμενες. Όπως και να ‘χει, ανυπομονώ να το κάνω. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον.
Απολαύσατε την συνεργασία με τον Joe Perry (Aerosmith -κιθάρα) στο album του “Sweetzerland Manifesto” (2018);
Ναι, ναι! Αυτό ήταν τέλειο. Έτσι γνώρισα τον Johnny, γιατί το studio ήταν ένα studio στο Hollywood που ανήκει στον Johnny (σ.σ. ήταν και ο εκτελεστικός παραγωγός). Λοιπόν, δούλευα μαζί του και με τον Jack Douglas (σ.σ: παραγωγός John Lennon, Aerosmith), ο οποίος έκανε την παραγωγή και ήταν σπουδαίο. Γνωρίζω τον Joe περιστασιακά εδώ και χρόνια με τους Aerosmith και είναι πολύ γλυκός και ωραίος τύπος. Είναι απόλυτα αληθινός και είναι για χρόνια μέσα σ’ όλα αυτά, όπως εγώ και όλη η παρέα. Τίποτα πραγματικά δεν του κάνει τόσο μεγάλη εντύπωση (γέλια). Έτσι, απλώς αυτός, ο Johnny και όλη η παρέα εκεί, αράζαμε και δουλεύαμε τα τραγούδια και κατέληξα να γράψω μαζί του τέσσερα τραγούδια για το album. Απλώς καθόμασταν και δεν το είχαμε σχεδιάσει καθόλου κατ’ αυτό τον τρόπο. Αράζαμε σ’ αυτό το studio με τον Johnny και βασικά καθόμασταν όλοι με χαρτί και μολύβι. Δούλεψα μαζί του στα κομμάτια-οδηγούς που είχε και στο γράψιμο των τραγουδιών και βγήκε πολύ καλό. Ποτέ δεν ξέρεις μ’ αυτό, μερικές φορές δεν δουλεύει. Κάθεσαι μ’ ένα στυλό κι ένα λευκό χαρτί και μετά πρέπει να φέρεις κάποιον που να ξέρει τι να κάνει. Αλλά αυτό δούλεψε πολύ καλά. Τα πήγαινα πολύ καλά με τον Joe και ο Jack Douglas είναι επίσης υπέροχος. Γνωρίζω τον Jack εδώ και πολύ καιρό και είναι πολύ εύκολος τύπος. Κάναμε πολλή δουλειά αντί να καθόμαστε και να μιλάμε.
Είναι ένα είδος δικαίωσης ότι η Marianne Faithfull, ο Joe Perry, ο Jack White και ο Chris Cornell έχουν όλοι τους διασκευάσει τα τραγούδια σας;
Ναι, είναι αλήθεια! Όλα πραγματικά εν αγνοία μου. Η πρώτη, η Marrianne Faithfull, έκανε ένα album με τίτλο “Broken English” πριν από πολύ καιρό (1979). Λατρεύω αυτό το album! Θέλω να πω, ο Steve Winwood (σ.σ: Traffic, Blind Faith -φωνητικά, κιθάρα, πλήκτρα) ήταν σ’ αυτό, υπήρχαν όλα τα πραγματικά σπουδαία παιδιά από την παρέα στο Λονδίνο, πολλοί πραγματικά καλοί μουσικοί ήταν σ’ αυτό και το επόμενο πράγμα που άκουσα, ήταν ότι είχε κάνει το “Rich Kid Blues” (σ.σ: ονόμασε επίσης το album της του 1985 “Rich Kid Blues” το οποίο ηχογραφήθηκε το 1971 – αρχική εκτέλεση στο album “Terry Reid” του 1969) και είπα: «Α, δεν το περίμενα». Την γνώριζα μαζί με τους Rolling Stones -ω, Θεέ μου!- από το 1966, όταν είχε σχέση με τον Mick Jagger και έκανε παρέα μ’ όλα τα παιδιά όταν ήμασταν σε περιοδεία και ήταν πάντα σκέτη γλύκα. Με τα χρόνια, την γνώρισα λίγο περισσότερο και κάναμε πολλές συζητήσεις στο τηλέφωνο και είναι πραγματικά άπαιχτη, μ’ έκανε να γελάω. Σου λέω, θα πέσεις στο πάτωμα. Είναι πολύ αστεία κυρία. Είναι αστείο που μετά απ’ όλες αυτές τις συνομιλίες, έχει ακόμα την ίδια αίσθηση του χιούμορ. Η Marianne μου έστειλε μήνυμα. Δεν είμαι μέσα στο album που έκανε στο Παρίσι (σ.σ: εννοεί ότι το τραγούδι του, “Rich Kid Blues”, δεν περιλαμβάνεται στο “Negative Capability” album της του 2018). Εμφανίστηκε στο Παρίσι και δεν κρατάω επαφή μαζί της, γιατί μένει εκεί τον περισσότερο καιρό.
Κοιτάζοντας πίσω, ο Mickie Most (παραγωγός The Animals, Donovan, The Jeff Beck Group) βοήθησε ή έβλαψε την καριέρα σας;
Α… αυτή είναι καλή ερώτηση. Αρχικά, ήταν πάρα πολύ χρήσιμος λόγω της φήμης του και τα λοιπά, που σκέφτεται κάποιος: «Τι μπορεί να πάει στραβά; Αυτό είναι φανταστικό!» και συμφωνούσα μαζί του καθώς έκανα τα albums και κάναμε μαζί αυτή την δουλειά, με τον Rod Stewart, τον Jeff Beck και όλους τους ανθρώπους που ήξερα πολύ καλά. Έτσι, ήταν όλοι στην εταιρεία και μετά έτυχε να γνωρίσω τον Eric Burdon, ο οποίος στην πραγματικότητα μένει εκεί στην Αθήνα, λατρεύω τον Eric και ο Eric ήταν με τους Animals εκείνη την εποχή. Με ανέλαβε (σ.σ: ο Mickie Most) και καθώς εξελίσσαμε το πράγμα, δεν είμαι σίγουρος ότι ήξερε πραγματικά σε ποια κατεύθυνση ήθελε να με πάει. Εγώ είχα στο μυαλό μου την κατεύθυνση στην οποία ήθελα να πάω με τη μουσική και δεν είμαι σίγουρος αν αυτός με ήθελε με κοστούμι και παπιγιόν. Ξέρω ότι υπάρχουν ο Tom Jones και ο Engelbert Humperdinck ή άλλοι, αλλά μ’ ενδιέφερε περισσότερο να ακολουθήσω την πορεία των Traffic και του Steve Winwood και όλων των ανθρώπων που εκτιμούσα. Αυτή την πορεία. Άρα, είχαμε διαφορά όσον αφορά τη μουσική. Ο Mickie ήταν πολύ: «Ή με τον τρόπο μου ή φεύγεις». «Αν δεν σου αρέσει αυτό που κάνω…» και είπα: «Λοιπόν, εντάξει. Ξέρω. Λοιπόν, τα σπάμε». Δεν ήταν πολύ μεγάλο πράγμα τότε, δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι θα γινόταν τόσο εκδικητικός. Σκέφτηκα ότι θα έλεγε: «Ω, εντάξει, δεν συμφωνούμε, λοιπόν, προχώρα και καλή τύχη» (γέλια), κυριολεκτικά. Αλλά εκείνη την εποχή ήταν συνέταιρος στην RAK Records, που ήταν αυτός και ο Peter Grant (σ.σ: μετέπειτα manager των Led Zeppelin).
Λοιπόν, τα πήγαινα πάντα πολύ καλά με τον Peter. Θέλω να πω, δεν γίνεται να συναντήσεις ποτέ δύο ανθρώπους που να είναι πιο διαφορετικοί μεταξύ τους. Έπρεπε να αναρωτηθώ, παρόλο που βρίσκονταν στο ίδιο γραφείο, στην απέναντι πλευρά του δωματίου: «Ήταν πράγματι συνέταιροι;» (γέλια) Δεν μου έμοιαζε και πολύ. Ποτέ δεν είχα πρόβλημα με τον Peter, αλλά ο Mickie, βιαζόταν να κάνει κάτι καινούργιο και τα ‘χασε. Είπα: «Όχι, δεν είναι αυτό που θέλω να κάνω». Λοιπόν, ορίστε. Κάνεις τις επιλογές σου. Είναι περίπου το ίδιο, τι θα είχε συμβεί αν δεν είχα σταματήσει μαζί του κι όλα αυτά. Αλλά μετά, αφού έφυγα, ο Donovan προσπάθησε να φύγει και ο Rod Stewart και ο Jeff Beck έφυγαν και πήγαν προς άλλη κατεύθυνση. Έτσι, σκέφτηκα: «Μια στιγμή, αυτό δεν με βοηθάει» (γέλια). Συνέχισαν τη δική τους καριέρα και καλή τους τύχη. Όλοι μετακινούνται. Είναι πολύ δύσκολο να δημιουργήσεις μουσική αν δεν έχεις την ελευθερία να κάνεις αυτό που θέλεις. Ποιες είναι οι επιλογές; Τι μπορείς να κάνεις με τις ιδέες που έχεις; Εάν δεν είσαι ελεύθερος μ’ αυτά, αισθάνεσαι πολύ εύκολα παγιδευμένος. Τόσοι φίλοι μου που ξέρω χρόνια, παγιδεύτηκαν σε κάτι και όλη τους η ζωή έγινε πολύ δύσκολη, κυριολεκτικά. Η προσωπική τους ζωή και όλα τα άλλα έγιναν κομμάτια. Δεν ξέρω, δεν είχα φτάσει πραγματικά σε αυτό το σημείο, δεν είχα προσωπική ζωή (γέλια). Πάντα δούλευα τόσο πολύ περιοδεύοντας κι όλα αυτά, δεν έχω χρόνο για προσωπική ζωή. Ξέρεις, ό,τι ήταν να γίνει, έγινε. Δεν ξέρω, θα το καταλάβουμε όλοι στο τέλος. Πρέπει να δουλέψεις.
Έχετε αναμνήσεις από την εμφάνισή σας στο Isle of Wight Festival το 1970;
Ω, Θεέ μου, έχω; Δεν ξέρω από πού ν’ αρχίσω μ’ αυτό. Έχω μερικές πολύ αστείες αναμνήσεις. Πάντα κοιτάζω την αστεία πλευρά των πραγμάτων. Έβρεχε τρελά και παντού υπήρχε λάσπη. Παντού. Στην πραγματικότητα, για πολλά χρόνια ήταν έτσι. Πάντα το παρομοιάζω ως την μάχη του ήλιου με τη μουσική. Εκεί ήταν σαν περιοχή πολέμου χαρακωμάτων. Λοιπόν, το κάναμε και αυτοί οι άνθρωποι που ερχόντουσαν στα παρασκήνια, έρχονταν με στρατιωτικά οχήματα και κάθε λογής πράγματα, μόνο και μόνο για να περάσουν από τη λάσπη. Θυμάμαι ότι πέρασα αρκετό χρόνο με τον Jimi Hendrix και μου εξηγούσε το “The Star-Spangled Banner” (σ.σ: ο εθνικός ύμνος των Ηνωμένων Πολιτειών) που έκανε. Προσπαθούσα να καταλάβω τι εννοούσε (γέλια). Νομίζω ότι το πιο αστείο πράγμα που συνέβη ήταν ο Keith Moon, το οποίο ήταν ξεκαρδιστικό. Ο Keith ήρθε μ’ αυτό το φορτηγό μ’ όλους αυτούς τους προβολείς μέσα, γιατί ξαφνικά συνειδητοποίησαν ότι θα έπαιζαν αργότερα στο σκοτάδι και δεν υπήρχαν αρκετά φώτα. Μου έδειξε όλα αυτά τα φώτα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που χρησιμοποιούσαν όταν έβλεπαν αεροπλάνα εκεί πάνω. Ήρθε μ’ ένα φορτηγό μ’ όλα αυτά τα φώτα. Ένα πράγμα που δεν κατάλαβα ήταν τα γάντια αμιάντου που πρέπει να έχεις επειδή είναι καίγανε πολύ. Αυτός έκαψε τα χέρια του.
Έτσι, αυτό που συνέβη ήταν ότι όταν έκανε τη συναυλία, το ένα χέρι που κάηκε πολύ άσχημα και κόλλησαν την μπαγκέτα στα χέρια του με επιδέσμους. Όταν κοιτάξεις πολύ προσεκτικά την συναυλία, μπορείς σχεδόν να το δεις. Ήταν τρελός. Θέλω να πω, παίρνεις λίγα φάρμακα και φύγαμε. Ναι, το ξέρω, ήταν πολύ τρελό. Υπήρχαν τόσα πολλά πράγματα που συνέβησαν. Έκανα πολλά διαφορετικά festivals που γνωρίζεις, αλλά μιλούν για το πόσος κόσμος ήταν στο festival. Δεν μπορείς να σταθείς τώρα από τη σκηνή και να μετρήσεις όλο τον κόσμο ή πώς θα κοιτάξεις τον αριθμό των εισιτηρίων όταν ο κόσμος απλώς άνοιγε τρύπες στους φράχτες και έμπαινε μέσα; Ήταν εκτός ελέγχου. Αλλά πρόσφατα έκαναν μια εκτίμηση, δεν ξέρω πώς, αν είχαν δορυφόρο -φαντάσου πόσο τρελό ήταν- αλλά υπολόγισαν ότι ήταν πάνω από 300.000 άνθρωποι. Αυτό είναι απίστευτο! Σχεδόν 400.000 άτομα. Νομίζω ότι κατέληξε να είναι εκείνη τη χρονιά μεγαλύτερο από το Woodstock και ήταν στην #1 θέση ως ο μεγαλύτερος εφιάλτης στον κόσμο. Θέλω να πω, προσπαθώντας να περιγράψω το πράγμα, δεν μπορούσε να σταματήσει να εξαπλώνεται παντού και μετά βίας συνέχισε, όπως έκαναν και με το Woodstock. Απλώς αντιμετώπισαν τα προβλήματα και η συναυλία κυριολεκτικά συνεχίστηκε. Ήταν πολύ ενδιαφέρον, ήταν πολύ διασκεδαστικό.
Ξέρω ότι λατρεύετε την εμφάνισή σας στη Pyramid stage στο Glastonbury Festival το 1971. Τι το ιδιαίτερο έχει αυτή;
Αυτή ήταν η πρώτη συναυλία στο Glastonbury, αυτή ήταν η πρώτη, οπότε κυριολεκτικά υπήρχαν λίγοι άνθρωποι σ’ ένα χωράφι μια πολύ ωραία μέρα και είχε πολύ ζέστη και όλοι έβγαζαν τα ρούχα τους και έτρεχαν τριγύρω. Σκέφτηκα: «Εντάξει» (γέλια), αλλά δεν ήταν όπως έγινε με εκατοντάδες χιλιάδες κόσμο. Υπήρχαν το πολύ 10.000 άτομα, όλοι απλωμένοι. Λοιπόν, οι όμορφες αναμνήσεις μου από αυτό ήταν: Καθόμουν στα παρασκήνια και μιλούσα με τον David Bowie για αρκετή ώρα και εκείνος το ανέφερε όταν τον ρώτησαν: «Τι θυμάσαι από το Glastonbury Festival;» Αυτό που συνέβη ήταν ότι όλοι έπαιρναν τόσα πολλά ναρκωτικά. Όταν καθόμασταν στα παρασκήνια, όλοι μιλούσαν με διαφορετικούς ανθρώπους, αλλά όταν έφευγες, ήταν λίγο δύσκολο να θυμηθείς τα πάντα λέξη προς λέξη. Έτσι, ρώτησαν τον David: «Τι θυμάσαι;» και είπε: «Το μόνο που θυμάμαι ήταν να μιλάω με τον Terry Reid και τη Linda Lewis, αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ για τι διάολο μιλούσαμε» (γέλια).
Ήταν τέτοιου είδους γεγονός: Ήταν υπέροχο για όλους ώστε να μαζεύονται και να βλέπεις πολύ συχνά τους φίλους σου σαν κι αυτούς. Αλλά όταν κάνεις ένα festival βρίσκεστε όλοι σ’ ένα μέρος στα παρασκήνια και σκοτώνεις χρόνο. Είναι σαν να γυρίζεις ταινία: Προφανώς περνάς περισσότερο χρόνο περιμένοντας παρά παίζοντας. Όταν ανεβήκαμε στη σκηνή, ήταν υστερικά γιατί όλοι ήταν μαστουρωμένοι και υπάρχει ένα πράγμα αν δεις την ταινία (σ.σ: «Glastonbury Fayre» -1972), υπάρχει ένας μπάφος που γυρίζει. Αυτός ήταν δικός μου! Τον έδωσα στον Alan (σ.σ: White -Yes, John Lennon -drums, έπαιξε εκεί με τον Terry Reid) και περίμενα ότι θα μου τον έδινε πίσω και άρχισε να παίζει, ξεκινήσαμε ένα τραγούδι, έτσι και τα δύο μου χέρια κοπανάνε. Μετά, πηγαίνει στον Lee Miles (μπάσο) και μετά πηγαίνει σε κάποιον άλλον που δεν έχει καμία σχέση με εμάς και εξαφανίζεται. Οπότε, δεν τον ξανάδα. Απλώς ανόητα πράγματα, αλλά διασκεδάσαμε πολύ στο πρώτο.
Το έχω κάνει 4-5 φορές και γινόταν όλο και μεγαλύτερο… Μετά, έγινε ακριβώς όπως το Isle of Wight και όλα τα μεγάλα. Έχω παίξει στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχω κάνει μερικά μεγάλα εδώ: Το Atlanta Pop Festival, αυτό ήταν ένα από τα πρώτα που ήταν πραγματικά τεράστιο. Αυτό ήταν άλλο ένα και ήταν με τον Jimi Hendrix. Έκανα αρκετές συναυλίες με τον Jimi και πάντα είχε πλάκα γιατί πάντοτε μπορούσες να καθίσεις και να κάνεις μια πολύ καλή κουβέντα μαζί του. Πάντα ενδιαφερόταν για κάτι τότε και ήταν όλο ερωτήσεις. Θυμάμαι τον Jimi ως τον άνθρωπο των εκατομμυρίων ερωτήσεων. Θεέ μου, πάντα είχε όλες αυτές τις ερωτήσεις για πράγματα που ήθελε να μάθει. Για την Ευρώπη, επειδή ήταν τόσο Αμερικανός και ρωτούσε: «Τι συμβαίνει; Πώς είναι;» Πολύ σπουδαίος τύπος, εκτός απ’ ότι είναι ο σπουδαιότερος κιθαρίστας όλων των εποχών. Ο ένας. Πόσοι μουσικοί υπάρχουν σ’ όλο τον κόσμο; (γέλια) Σκεφτόμουν: «Πώς το ξέρουν;» και μετά σ’ έκανε να το καταλάβεις. Τέλος πάντων, εκείνο το Glastonbury ήταν πραγματικά διασκεδαστικό.
Λατρεύω το τραγούδι σας “To Be Treated Rite” (από το album “Seed of Memory” -1976). Πείτε μας όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για αυτό το απίστευτο τραγούδι.
Λοιπόν, υπάρχει μια ιστορία σε αυτό που θα εκτιμήσεις, βρισκόμενος στην Ελλάδα, με την ιστορία και όλα τα πράγματα. Είναι ένα ιστορικό τραγούδι, κατά μία έννοια. Μιλάει για τους Φραγκισκανούς μοναχούς που όταν ήρθαν στην Αμερική έκαναν ένα προσκυνηματικό ταξίδι από την Πόλη του Μεξικού, από κάτω στο Μεξικό, μέχρι πάνω στο San Francisco και στην διαδρομή, θα μπορούσες να το ψάξεις στο διαδίκτυο και θα δεις: Έχτισαν όλες αυτές τις φανταστικές ιεραποστολές, αυτές τις όμορφες ιεραποστολικές εκκλησίες και την ίδια στιγμή βοηθούσαν με θρησκευτικό τρόπο. Δεν θα έλεγα «να προσηλυτίσουν» γιατί εκείνη την εποχή οι άνθρωποι ήταν Ινδιάνοι και χρησιμοποιούν πάντα αυτή τη λέξη «παγανιστής», την οποία μισώ, γιατί όλοι νομίζουν ότι είσαι τρελός όταν τη χρησιμοποιείς και δεν σήμαινε αυτό στην πραγματικότητα, απλώς σήμαινε ότι δεν ήταν ακόμη χριστιανοί (γέλια). Έτσι, περπάτησαν όλη αυτή τη διαδρομή. Τώρα, αν έρθεις εδώ σήμερα και ανέβεις αυτόν αποκαλούν Αυτοκινητόδρομο της Ακτής του Ειρηνικού (Pacific Coast Highway), ακριβώς δίπλα στον ωκεανό, μέχρι το San Francisco, αυτός ο δρόμος, καθώς οδηγείς, στην άκρη του δρόμου, θα δεις αυτές τις χαλύβδινες κολώνες με μια καμπάνα που κρέμεται πάνω τους.
Όλα τα χρόνια που ζω εδώ, κάνω συνέχεια αυτή τη διαδρομή για το San Francisco και έχω δει αυτές τις καμπάνες και λένε: “El Camino Real” που σημαίνει «Ο Βασιλικός Δρόμος». Οι καμπάνες είναι εις ανάμνηση της πραγματικής διαδρομής που περπάτησαν. Περπάτησαν δίπλα στον ωκεανό, υποθέτω, γιατί η California στο εσωτερικό ήταν μια πολύ εύφορη γη και μετά υπάρχει ο ωκεανός, οπότε θα μπορούσες να ψαρέψεις κατά την διαδρομή. Έφτιαξαν αυτές τις ιεραποστολές κατά μήκος της ακτής, έτσι, στο μυαλό μου έγραψα μια ιστορία, το “To Be Treated Rite”. Δεν ήταν τόσο εύκολο όσο νομίζεις όταν ήρθαν. Αυτοί οι μοναχοί όταν εμφανίστηκαν στην πόλη, τους κοίταζαν σαν: «Ποιοι είναι αυτοί οι τύποι;» (γέλια) Ειδικά στους Ινδιάνους πρέπει να φαινόταν όχι απλώς διαφορετικοί, αλλά και πολύ ξένοι. Ο πολιτισμός στην California κατέληξε να βασίζεται στις διαφορετικές ινδιάνικες φυλές καθώς πηγαίνεις από το Μεξικό προς τα πάνω και υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της ινδιάνικης παράδοσης και του καθολικισμού, του χριστιανισμού. Είναι ένα μείγμα, αλλά είναι ενδιαφέρον όταν οι άνθρωποι πρέπει να προχωρήσουν, με κάποιο τρόπο το καταφέρνουν, οπότε αυτή είναι πραγματικά η ιστορία. Το “To Be Treated Rite” είναι το κλειδί, μιλάω για πράγματα που προφανώς έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι μοναχοί, όχι απλώς να πείσουν τους ανθρώπους μόνο ότι υπάρχει καλύτερη πίστη, απλώς να τους δείξουν καθημερινά πράγματα όπως την ψύξη του εδάφους. Ήταν πολύ σημαντικοί για τη γεωργία και οτιδήποτε άλλο. Για μένα, αυτό ήταν συναρπαστικό.
Όταν κάναμε το “Seed of Memory”, έμενα με τον Graham Nash (σ.σ: Crosby Stills Nash & Young, The Hollies -έκανε την παραγωγή του album “Seed of Memory”) στο σπίτι του στο San Francisco. Είχε ένα studio εκεί και ήταν υπέροχο να μένουμε εκεί ούτως ή άλλως και να κάνουμε παρέα μαζί. Την ημέρα που τελειώσαμε το album και κάναμε μίξη, ο Graham είπε: «Τελειώσαμε. Ας γιορτάσουμε». Το επόμενο πρωί έρχεται στο δωμάτιό μου και μου λέει: «Σήκω. Δεν τελειώσαμε. Χρειαζόμαστε ένα ακόμα τραγούδι» και λέω: «Α, όχι! Πρέπει να αστειεύεσαι. Νόμιζα ότι ήταν αλήθεια όταν είπες ότι τελείωσε, είμαστε τρεις μήνες». Λέει: «Υπάρχει μια ιστορία που μου λες για το El Camino Real. Αυτό που παίζεις, φτιάχτο. Θα ήταν υπέροχο τραγούδι για τελειώσουμε το album». Λέω: «Ω;!», έτσι έκατσα όλη μέρα να ψευτοδουλεύω και έγραψα το τραγούδι και την επόμενη μέρα το ηχογραφήσαμε και φτου, τελειώσαμε. Δεν θέλαμε να κάνουμε ένα διπλό album ή ο,τιδήποτε τέτοιο. Λοιπόν, αυτή είναι η όλη ιστορία του τραγουδιού που είναι πολύ ενδιαφέρουσα και ήταν πολύ διασκεδαστικό να κάνω το album. Είναι, ξέρεις, πολύ καλό.
Είστε περήφανος για το album “Seed of Memory” στο οποίο έκανε παραγωγή ο Graham Nash (Crosby Stills Nash & Young, The Hollies);
Ω πολύ, ναι! Ποτέ δεν διασκέδασα περισσότερο. Έχω βρεθεί πολύ στο studio, έχω κάνει πολλά διαφορετικά πράγματα, με άλλους ανθρώπους, για μένα, ο,τιδήποτε. Ποτέ δεν διασκέδασα περισσότερο στο studio κάνοντας ένα ολόκληρο album. Ο Graham πάντα έλεγε: «Θα πάμε στο γραφείο» (γέλια) και μπήκαμε εκεί και τελειώσαμε τα πράγματα. Δεν υπήρξαν καυγάδες, μεγάλα εγώ ή κάτι τέτοιο, απλώς θέλαμε να ολοκληρώσουμε πραγματικά τη δουλειά και τα τραγούδια και να καταλάβουμε το πώς θα το κάνουμε. Έπρεπε επίσης να είμαι με ένα σωρό ανθρώπους που γνωρίζω και ανθρώπους που εκείνος γνωρίζει που έφερε στις ηχογραφήσεις, κάτι που ήταν φανταστικό. Υπήρχαν πολύ διαφορετικοί μουσικοί, αλλά είμαι πραγματικά περήφανος για το album γιατί ο Al Schmitt (σ.σ: μηχανικός ήχου του album) που ήταν διάσημος παραγωγός και μηχανικός ήχου για χρόνια, από τον Sam Cooke μέχρι τα πάντα, κάτι που ήταν καταπληκτικό να τον έχεις να είναι υπεύθυνος για το όλο πράγμα, να είναι υπεύθυνος για τον ήχο. Τον βάλαμε στο album ως συμπαραγωγό γιατί πραγματικά καθοδήγησε το όλο πράγμα όσον αφορά τον ήχο. Ήταν απλώς εκπληκτικά αυτά που ήξερε για τον εξοπλισμό.
Αυτός και ο Geoff Emerick με τους Beatles (σ.σ: μηχανικός ήχου), αυτοί καλύπτουν σχεδόν τα πάντα. Όλοι έμαθαν απ’ αυτό, όλα έγιναν μετά απ’ αυτό και όλοι χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνικές ακόμα και σήμερα. Στην πραγματικότητα, ο Al Schmitt έγραψε μερικά βιβλία για την ηχογράφηση, κάτι που είναι πολύ ενδιαφέρον, τα πρέπει και τα μη της ηχογράφησης, όπως θα μπορούσες να πεις. Ναι, ήταν μια πραγματική εμπειρία να κάνω το album. Κάθε φορά που πηγαίνεις και ηχογραφείς κάτι, είναι πάντα διαφορετικό. Μισώ να πρέπει να το σχεδιάζω. Εάν πρέπει να το σχεδιάσεις πλήρως, δεν υπάρχει το στοιχείο της έκπληξης. Το αποκαλούν «αυθορμητισμό». Ο αυθορμητισμός είναι η μαγεία που συμβαίνει στο studio. Θα μπορούσες να μάθεις ένα τραγούδι, να μάθεις τους στίχους και μόλις πατήσεις στο studio, δεν ξέρω τι συμβαίνει, το τραγούδι γίνεται διαφορετικό. Δεν είναι όπως το είχες όταν ήσουν έξω από το studio, το ακούς ξανά και λες: «Δεν ξέρω». Μπορεί να θες να αλλάξεις λίγο το ρυθμό, όλα αλλάζουν όταν πας στο studio. Ο κόσμος λέει: «Δεν αλλάζει, έτσι θέλω το τραγούδι», αλλά δεν λειτουργεί έτσι.
Πώς προέκυψε η πρόταση του Jimmy Page να συμμετάσχετε στη νέα βερσιόν των Yardbirds;
Σωστά το κατάλαβες, ήθελε να βρει μια νέα βερσιόν των Yardbirds. Ο Peter Grant (σ.σ: manager των Yardbirds και των Led Zeppelin) μίλησε πρώτα μαζί μου και μου είπε: «Α, ο Jimmy φτιάχνει άλλο ένα συγκρότημα» και έδειχνε πραγματικά αναστατωμένος και κουρασμένος. Είπα: «Τι συμβαίνει;», οπότε είπε: «Λέει να το ονομάσει Yardbirds. Αν το πει “Yardbirds” δεν θέλω να έχω καμία σχέση μ’ αυτό, δεν θα του ξαναμιλήσω ποτέ και δεν θα είμαι manager του και τέλος. Πώς θα το ονομάσει, “Yardbirds 13”; (γέλια) Είχαμε πάρα πολλούς Yardbirds. Του είπα: “Πρέπει να βρεις άλλο όνομα ή κάτι τέτοιο”». Ο Jimmy Page και εγώ, ήμασταν όλοι στην ίδια εταιρεία management, τη RAK Records των Mickie Most και Peter Grant. Έτρεχαν δεξιά κι αριστερά κι αυτός έφτιαχνε ένα συγκρότημα και ζητούσαν από διαφορετικούς ανθρώπους να κάνουν διαφορετικά πράγματα και όλα αυτά και το όνομά μου προέκυψε μαζί με άλλα πράγματα και… δεν ξέρω. Ήμουν σε περιοδεία με τους Stones και δεν ήξερα τι ήθελε να κάνει. Είπε: «Λοιπόν, το κάνουμε τώρα, αυτό είναι!» Έπρεπε να το σκεφτώ, δεν είναι κάτι στο οποίο απλώς μπαίνεις και μετά, ενώ το σκεφτόμασταν, έπεσα πάνω στον Robert Plant και τον John Bonham σ’ ένα συγκρότημα (σ.σ: Band of Joy). Για μένα, όλα είναι σαν μια εικόνα, είτε είναι ένα συγκρότημα είτε ένα τραγούδι ή ο,τιδήποτε κι αν κοιτάς, είναι μια ταινία. Η ζωή είναι μια ταινία. Τόσοι πολλοί από τους φίλους μου σαν τον Steve Winwood που έφυγε από τον Spencer Davis και λες κάτι σαν: «Εντάξει. Λοιπόν, τι θες να κάνεις, Steve; Θες να δημιουργήσεις ένα συγκρότημα ή θες απλώς να παίζεις ακουστική κιθάρα; Τι θες να κάνεις;»
Ήταν ενδιαφέρον, εκείνη την εποχή, όλοι οι διαφορετικοί άνθρωποι που είχαμε, ήταν διαφορετικές ταινίες που μετακινούνταν: Ο Eric Clapton φτιάχνει τους Cream και οι Rolling Stones αλλάζουν ριζικά μετά τον Brian Jones. Έβλεπα όλες αυτές τις διαφορετικές ταινίες και είδα τον Robert και τον John Bonham και είπα: «Ω-ω, βλέπω μια ταινία εδώ (γέλια). Εδώ βλέπω μια ωμή ταινία», γιατί όλοι ήταν για δέσιμο, ήταν όλοι τρελοί. Ο Jimmy Page με ρώτησε πώς μοιάζει ο Robert και του είπα: «Μοιάζει με Έλληνα Θεό» (τρελά γέλια). Αυτό ακριβώς του είπα. Είπε: «Α, αλήθεια;» και είπα: «Ναι, είναι άσχημος σαν κι εσένα» (γέλια) στο οποίο ο Jimmy αντέδρασε θυμωμένα. Έμοιαζε, μ’ όλες αυτές τις μπούκλες, σκέφτηκα: «Αυτή είναι η τέλεια ταινία σου». Είπα στον Jimmy: «Πρέπει να πάρεις τον drummer. Ο Ginger Baker (σ.σ: Cream, Blind Faith -drums) δεν θα είναι χαλαρός όταν δει αυτόν τον drummer» γιατί έχει όλη αυτή τη δύναμη όπως ο Ginger Baker, αν όχι περισσότερη και είναι θυμωμένος. Τα πήγαινα πολύ καλά μαζί του, στην πραγματικότητα, αλλά θα μπορούσε να γίνει πολύ νευρικός. Οι drummers έτσι είναι: Είτε είναι πολύ καλοί είτε είναι ζώα. Κάπου εκεί είναι. Είπα: «Πρέπει να πάρεις τον drummer γιατί αυτός και ο τραγουδιστής συνεργάζονται σωστά». Αυτός (σ.σ: Jimmy Page) κυνηγούσε την ουρά του, οπότε έβαλα τον Peter Grant να πάει να τον ψάξει (σ.σ: τον John Bonham), αλλά δεν μπορούσε να τον βρει στο Birmingham. Λοιπόν, ψάξαμε παντού και προσπαθούσαν μέχρι και στα κρυφά να κάνουν κάτι, δεν είμαι σίγουρος. Αλλά τελικά πέσαμε πάνω του και τον έφεραν στο γραφείο και τα υπόλοιπα έγιναν ιστορία.
Μερικές φορές γίνεται. Το ίδιο με τον Steve Winwood και τους Traffic. Ποτέ δεν θα μάθεις πώς θα εξελίσσονταν οι Traffic, δεν θα μάθεις ποτέ πώς θα εξελίσσονταν οι Cream, ένα τριμελές συγκρότημα με 2000 watt (γέλια). Ποτέ δεν θα φανταζόσουν ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει. «Λοιπόν, δεν έχουν πιανίστα;» Όχι, όχι, όχι, μόνο τρεις τύποι. Ήμουν σε περιοδεία μαζί τους, δεν έχω ξαναδεί τρεις ανθρώπους να κάνουν τόσο θόρυβο στη ζωή μου (γέλια). Εννοώ, πολύ σχεδιασμένα, πολύ οργανικά και απλώς πολύ έξυπνα. Ταίριαξαν πολύ καλά. Ο Ginger Baker ήταν ανέκαθεν cool. Ο Jack Bruce, ήταν σπουδαίος τσελίστας. Δεν είναι απλώς διασκεδαστικό, το στυλ του Jack Bruce στο μπάσο είναι πολύ κλασικότροπο όταν τ’ ακούς. Δεν είναι ο James Jamerson (Motown Records), ξέρεις τι λέω. Είναι ένας πολύ κλασικο-σπουδαγμένος μπασίστας και έπαιζε τσέλο. Ήταν ενδιαφέρον το πώς λειτούργησε αυτό με τον Eric Clapton, επειδή ο Eric Clapton είναι ένας τόσο μελετημένος κιθαρίστας, είναι απλώς εξαιρετικός. Έτσι, όλες αυτές οι ταινίες γίνονται πολύ ενδιαφέρουσες με τα χρόνια και οι άνθρωποι μου λένε: «Πώς πίστευες ότι θα ήταν αν ήσουν σ’ αυτό;» και λέω: «Α, δεν έχω ιδέα». Ο φίλος μου, ο Eric Burdon ρώτησε: «Πώς θα ήταν;» και είπα: «Δεν ξέρω». Απλώς δεν ξέρεις πώς θα εξελιχθούν αυτά τα πράγματα. Αλλά ξέρω ένα πράγμα: 100 εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν λάθος (γέλια). Θέλω να πω, αυτό το πράγμα απογειώθηκε και αυτό ήταν πραγματικά η αρχή του heavy metal. Πριν απ’ αυτό δεν υπήρχε heavy metal. Ξεκίνησαν αυτό το πράγμα που ο Jimmy δούλευε για χρόνια. Τον Jimmy τον γνώριζα από τους Screaming Lord Sutch & the Savages, που είναι μια εντελώς άλλη ιστορία (γέλια). Ήταν μια ταινία, ήταν μια μεγάλη ταινία.
Προσπάθησε ο Jimmy να έχει τον Ginger Baker στα drums για τη νέα βερσιόν των Yardbirds;
Ναι, τους ήθελε όλους. Βλέπεις τι λέω: Έψαχνε έναν heavy drummer. Δεν είπα “Ginger Baker”, αλλά το είχα ακούσει κι αυτό. Ζήτησε από τον Steve Marriott (σ.σ: Small Faces, Humble Pie -φωνητικά, κιθάρα) να είναι ο τραγουδιστής άκουσα κάπου και ο Steve δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος μ’ αυτό (γέλια), αλλά δεν τον κατηγορώ. Θέλω να πω, δημιουργείς ένα συγκρότημα και εξετάζεις όλες τις επιλογές, δεν είναι μόνο ποιος θα ταιριάζει μουσικά, πραγματικά δεν είναι αυτό. Είναι ποιος είναι διαθέσιμος, ποιος ενδιαφέρεται, πώς φαίνονται, όλα ρέουν στα μέρη της ταινίας. Επομένως, δεν τον κατηγορώ αν τους ρώτησε όλους στο Λονδίνο, τους πάντες, σε κάθε συγκρότημα, γιατί δεν ξέρεις μέχρι να το δοκιμάσεις. Ο Jimmy ήξερε τους πάντες στην δουλειά, όλους. Γνώριζε κάθε μουσικό. Είχε ήδη μια καταπληκτική καριέρα και είχε χτίσει το δικό του στυλ στην κιθάρα και τα λοιπά, γιατί αν το καλοσκεφτείς είχες τον Eric Clapton, τον Jeff Beck και τον Jimmy Page. Ας σταματήσουμε εκεί πριν φτάσουμε στον Mick Taylor (σ.σ: Rolling Stones, John Mayall’s Bluesbreakers -κιθάρα) και όλους τους άλλους. Μόνο αυτά τα τρία στυλ, αυτά τα τρία παιδιά ξεκίνησαν να παίζουν όταν ήταν πολύ μικρά, παίζοντας στο στυλ του Buddy Guy, στο στυλ του BB King. Έχουν επηρεαστεί βασικά από το ίδιο πράγμα. Δεν προήλθαν από διαφορετικές επιρροές. Αυτή ήταν η βάση τους και είναι ενδιαφέρον όταν κοιτάς μέσα στα χρόνια πώς πήγαν σε τρεις εντελώς διαφορετικές κατευθύνσεις.
Όπως είπα ο Eric Clapton έγινε πολύ συμφωνικός, 2000 watt για να είναι βιολιστής (γέλια), ήταν τόσο δυνατός. Έτσι, ο Eric ήταν πολύ δομημένος και ωραίος στο παρελθόν. Πήγε τα blues licks σ’ άλλο επίπεδο. Ο Jimmy Page είχε την ωμότητα, αλλά το μετέτρεψε σε πιο rock ‘n’ roll, ήταν πολύ ωμό και ο Jeff Beck, ακόμα προσπαθώ να καταλάβω πού το πήγε ο Jeff Beck. Είναι στην ίδια παρέα με τον Hendrix, οι αγαπημένοι μου κιθαρίστες στον κόσμο. Ο Jeff Beck το πήγε σ’ ένα εντελώς άλλο επίπεδο, και αν το σκεφτείς, αυτό που έκανε, αρχικά έπαιζε πεντατονικά blues licks, αλλά μετά έγινε ξαφνικά… Δεν μπορώ να καταλάβω, μπορούσε να παίξει οτιδήποτε και ανέπτυξε το δικό του το δικό του στυλ παιξίματος στην κιθάρα και κανείς δεν μπορούσε να κάνει αυτό που έκανε ο Jeff Beck, ακόμα δεν μπορεί, ο Θεός να τον ευλογεί. Δεν μπορείτε να τ’ αγγίξεις. Είναι όπως με τον Jimi Hendrix: Θα μπορούσες να δοκιμάσεις να το κάνεις, αλλά καλή τύχη (γέλια). Δεν θα συμβεί, σπαταλάς τον χρόνο σου. Λοιπόν, μόλις αρχίσεις αυτή τη μαγεία και γι’ αυτό εξακολουθούν να είναι εμβληματικά διάσημοι σε όλους μας και πραγματικά δεν μπορείς να το αγγίξεις. Αν τους αντιγράψεις και κάνεις αυτό το στυλ, αντιγράφεις τον Jimi Hendrix ή τον Eric Clapton, δεν είσαι εσύ, επομένως, δεν έχει και πολύ νόημα αυτό. Δεν ήξεραν σε ποιο δρόμο θα πάνε. Ποιος ξέρει τι θα έκανε ο Jeff Beck τα επόμενα χρόνια ή ο Jimi Hendrix. Ο Jimi Hendrix δούλευε σ’ ένα album με τον Miles Davis (γέλια), οπότε ποιος ξέρει πού θα είχε πάει αυτό. Είναι ακόμα συναρπαστικό για μένα, όπως είπα νωρίτερα: «Όλα είναι μια ταινία», στην μορφή, όταν το κοιτάς. Τώρα, κλείνεις τα μάτια σου και το κοιτάς και μπορείς να δεις τι μπορεί να είναι, πριν ακούσεις τι είναι κάτι. Είναι ενδιαφέρον.
Στην πραγματικότητα, δεν είπατε «όχι» στον Jimmy Page.
Ναι, είπα: «Θα πάω σε περιοδεία, όταν επιστρέψω, ας το δοκιμάσουμε». Δεν θα πω: «Όχι». Σου λέω, ακούω πράγματα που σε τρελαίνουν. Σε τρελαίνουν, επειδή έκανα τόσα άλλα πράγματα με τα οποία ασχολούμαι, δεν είναι μόνο αυτό. Συμβαίνει μόνο επειδή αργότερα έγιναν τόσο μεγάλοι, αλλά υπήρξε κάτι που κάποτε ρώτησαν τον Jimmy Page: «Γιατί ο Terry Reid δεν μπήκε στο συγκρότημα;» και όλα αυτά που τον έχουν ρωτήσει πάρα πολλές φορές. Θύμωσε υπερβολικά ένα βράδυ, τον ρώτησαν και είπε: «Λοιπόν, με απέρριψε και έχω βαρεθεί την συγκεκριμένη ερώτηση», για το οποίο δεν τον κατηγορώ. Έχουν ήδη ξεπουλήσει 100 εκατομμύρια δίσκους και όλοι λένε: «Γιατί ο Terry δεν μπήκε στο συγκρότημα;» Δεν έχει μεγάλη σημασία (γέλια), είναι σαν: «Τα πάμε πολύ καλά και χωρίς αυτόν». Και όχι μόνο αυτό. «Βοήθησε να φτιαχτεί το συγκρότημα (σ.σ: εννοεί προτείνοντας τους Plant και Bonham)». Ξεφύγετε απ’ αυτό το πράγμα. Είναι πολύ διασκεδαστικό. Είπα: «Κοίτα, όταν επιστρέψω από την περιοδεία με τους Stones, ας κάνουμε μια προσπάθεια». Στο μεταξύ αυτό συνέβη και ο Jimmy ήθελε να κινηθεί πολύ γρήγορα για να δημιουργήσει ένα συγκρότημα, όχι τους Yardbirds και έπρεπε να βρουν ένα όνομα, αλλά έπρεπε να κάνει κάτι γρήγορα γιατί είχε ακούσει ότι έτσι λειτουργεί. Δεν συνέβαινε κάτι άλλο, όπως είπα, όλα αυτά τα μέρη της ταινίας: οι Cream διαλύονταν, επειδή ήμουν σε περιοδεία μαζί τους, στην αποχαιρετιστήρια περιοδεία τους, τα ‘σπασαν και τέλος.
Ο Jimi Hendrix είχε φύγει (σ.σ: για την ακρίβεια πέθανε το 1970), έτσι βγήκαν εκτός δύο τριμελή συγκροτήματα και όλα είχαν καταρρεύσει όσον αφορά αυτά τα πράγματα. Ο Jeff Beck και ο Rod Stewart (σ.σ: τότε στους Jeff Beck Group -γενικά όταν μιλάει για τριμελή συγκροτήματα αναφέρεται στα όργανα: κιθάρα, μπάσο, drums, όχι στον τραγουδιστή) με τον Ronnie Wood στο μπάσο, τσακώνονταν και διαλύονταν, οπότε βγήκε εκτός άλλο ένα. Κοίταξαν την εικόνα και αυτά τα τρία από τα μεγαλύτερα τριμελή rock ‘n’ rock, φουτουριστικά, hard rock συγκροτήματα απλά διαλύθηκαν και συνεχίζουν ο καθένας μόνος του. Έτσι, ο Peter Grant και ο Jimmy είδαν ότι υπήρχε μια μεγάλη τρύπα στην εικόνα, στην ταινία, και υπήρχε ένα μεγάλο κενό εκεί και υπάρχει ένα κοινό που αγαπάει τους Cream και τον Eric Clapton, αγαπάει τον Jimi Hendrix και τους Experience, αγαπούν όλα αυτά τα τριμελή συγκροτήματα. Τι θα κάνουν τώρα; Δεν είναι εκεί! Έτσι, όποιος έφτιαχνε αυτό το τριμελές συγκρότημα ακριβώς τότε, προφανώς θα γινόταν πολύ επιτυχημένος γιατί υπήρχε ήδη έτοιμο κοινό για τριμελή συγκροτήματα. Έτσι το πράγμα άνθισε τόσο γρήγορα, γιατί το κοινό ήταν ήδη έτοιμο ν’ ακούσει αυτό το είδος μουσικής. Το μόνο που έπρεπε να κάνεις είναι να προσαρμόσεις τη μουσική σ’ αυτό το κοινό, αλλά αν το κάνεις σωστά -που ποτέ δεν ξέρεις αν το κάνεις σωστά, όλα τα συγκροτήματα προσπαθούν να το κάνουν σωστά, αλλά δεν το κάνουν σωστά- και χτυπήσεις νεύρο, είσαι στο σωστό δρόμο. Ο Jimmy το μελέτησε για λίγο, καθώς ήταν μ’ όλα αυτά τα εκατοντάδες συγκροτήματα των Yardbirds και το ανέπτυξε και καλή τύχη σ’ αυτόν και ήταν υπέροχο. Όπως είπα, 100 εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν λάθος. Εννοώ, είμαι πολύ περήφανος που ανακατεύτηκα και έφτιαξα το συγκρότημα (γέλια).
Προτείνατε τον Robert Plant και τον John Bonham στον Jimmy Page όταν εκείνος έψαχνε για μέλη του συγκροτήματος. Νιώσατε κάπως περίεργα όταν έγιναν superstars;
Βλέπεις, έχεις μια τελείως λάθος ιδέα. Οι άνθρωποι πέφτουν σε αυτή την παγίδα. Η απάντηση είναι «όχι». Δεν ένιωσα περίεργα γι’ αυτό. Ανησυχούσα περισσότερο για το αν θα βρεθώ μαζί με τον Keith Moon και θα κάψω ένα ξενοδοχείο εκεί. Χριστέ μου! Δηλαδή, όλοι ήμασταν τρελοί τότε. Δεν ένιωσα περίεργα γι’ αυτό. Ήταν πάντα πολύ καλοί μαζί μου: Ο Jimmy ήταν πάντα πολύ καλός μαζί μου, ο Robert Plant και γω είμαστε οι καλύτεροι φίλοι και τα πήγαινα υπέροχα με τον Bonham και τώρα τα πάω υπέροχα με την κόρη του και τη γυναίκα του. Πάντα τα πήγαινα πολύ καλά με την οικογένεια και ο Jason Bonham με αποκαλεί «θείο Terry» (γέλια) και αυτό με κάνει να νιώθω λίγο μεγαλύτερος. «Θείος Terry», δεν ξέρω γι’ αυτό… Ξέρεις τι εννοώ, είμαι μέλος αυτής της οικογένειας. Η μοίρα όλων είναι η ίδια. Ο καθένας έχει τα δίκια του. Αν το είχα κάνει, δεν θα είχα κάνει το “Seed of Memory” και δεν θα είχα γνωρίσει πολλούς άλλους ανθρώπους που γνώρισα στην πορεία.
Έτσι, λένε: «Α, θα μπορούσες να ήσουν μεγάλος rock star». Λοιπόν, είμαι μεγάλος rock star (γέλια), αλλά δεν το βλέπω ως πρόβλημα. Μπορώ να το αντιμετωπίσω, το πρόβλημα υπάρχει όταν οι άλλοι δεν μπορούν. Τι στο διάολο μεγάλος; (γέλια) Δεν ξέρω αν είσαι χαρούμενος όταν είσαι μεγάλος. Οι φιλίες είναι πολύ πιο σημαντικές απ’ όλο το σταριλίκι στον κόσμο. Οι άνθρωποι μπορούν να αποκτήσουν όλη αυτή τη φήμη. Υπήρχε μια εποχή που πίστευα ότι πιθανότατα δεν θα ξαναηχογραφούσα ποτέ και μιλάει (σ.σ: το album) γι’ όλα αυτά που σου συμβαίνουν όταν είσαι διάσημος. Έπρεπε να το ηχογραφήσω όταν ήταν πολύ δύσκολο να τα βγάλω πέρα και μιλάει για φίλους, δεν αναφέρω ονόματα, αλλά αυτό είναι πολύ δύσκολο πράγμα, είναι σκληρά στην κορυφή. Έχω ακούσει τις ιστορίες, υπήρχαν άνθρωποι που μου τηλεφωνούσαν και ήταν πραγματικά αναστατωμένοι για κάτι τρομερό που συνέβη. Πρέπει να είσαι πολύ υποστηρικτικός σ’ αυτό που έχουν κάνει και σ’ αυτό που περνούν και να είσαι πιο χρήσιμος. Όχι όλα αυτά τα: «Ω, τι θα είχε συμβεί αν ήμουν σ’ αυτό το πράγμα δύο φορές;» Λοιπόν, ορίστε. Τώρα απαντάς σ’ ένα τηλεφώνημα για προβλήματα σχετικά με το τι θα μπορούσε και πώς θα ήταν. Απλώς να είσαι χρήσιμος και να διατηρήσεις την φιλία, διαφορετικά τίποτα απ’ αυτά δεν αξίζει τον κόπο. Αν δεν μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, είναι πολύ δύσκολα εκεί πάνω. Αυτή είναι η γνώμη μου.
Γνωρίζατε τον Ritchie Blackmore για χρόνια. Γιατί απορρίψατε την πρότασή του να γίνετε μέλος των Deep Purple;
Δεν ήταν του γούστου μου. Λατρεύω τον Ritchie, τον ξέρω χρόνια, αλλά δεν ήταν αυτό που ήθελα να κάνω και κατάλαβε. Είπα: «Δεν με βλέπω να το κάνω αυτό». Ξέρεις πώς είναι τα τραγούδια τους και το concept και δεν ήταν για μένα. Ήθελα να παίζω όλα τα διαφορετικά είδη μουσικής, δεν ήθελα να εγκλωβιστώ σ’ αυτό το ένα πράγμα, το οποίο λειτούργησε τέλεια για αυτούς, ο Θεός να τους έχει καλά. Δεν έχω τίποτα κακό να πω γι’ αυτούς ή για το τι έγιναν. Καλή τύχη, αυτό σου λέω, αλλά αυτό δεν ήταν του γούστου μου. Έτσι, είπα στον Ritchie: «Όχι, δεν θέλω να το κάνω αυτό». Εννοώ, ο Spencer Davis ήθελε να μπω στο συγκρότημά του όταν έφυγε ο Steve (γέλια) και αυτό μ’ ανησύχησε λίγο, γιατί είμαι μεγάλος οπαδός του Steve Winwood και ανησυχούσα λίγο για το μέγεθος των παπουτσιών που έπρεπε να φορέσω σ’ αυτό (σ.σ: εννοεί το να αντικαταστήσει τον Winwood). Πραγματικά, ήταν δύσκολο, αλλά ο Spencer κατάλαβε. Κατάλαβε, είπε: «Εντάξει. Ξέρεις γιατί σε σκέφτηκα; Ο Steve πίστευε ότι θα ήσουν υπέροχος στο συγκρότημα» και είπα: «Είναι πολύ ωραίο που ο Steve συμφωνεί με αυτό». Αυτό είναι σπουδαίο. Αλλά σκέφτηκε ότι ήταν εντάξει. Είναι υπέροχο που όλοι είναι εντάξει μ’ αυτό. Είναι ωραίο.
Διασκεδάσατε περιοδεύοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες με τους Rolling Stones το 1969;
«Διασκέδαση», είναι μεγάλη λέξη, αλλά δεν μπορώ να βρω άλλη λέξη εκτός από την «διασκέδαση». Ήταν καταπληκτικό. Περιόδευσα μαζί τους στο παρελθόν το 1966 στην Αγγλία, όταν ο Brian Jones ήταν στο συγκρότημα και έκανα μια περιοδεία μαζί τους, οπότε τους γνώριζα. Τους γνώρισα όσο μπορείς να γνωρίσεις μουσικά κάποια άτομα σε περιοδεία, αλλά η περιοδεία του ’69 ήταν μια μεγάλη περιοδεία. Υπήρχαν πολλές πόλεις στην Αμερική και όλοι γνωριστήκαμε μεταξύ μας, εκεί ζεις πραγματικά μαζί, γιατί ταξιδεύετε μαζί και όλα τ’ άλλα. Τότε, ήταν εν τέλει απλώς μια ενδιαφέρουσα ομάδα ατόμων. Ατομικά είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους. Θα σκεφτόσουν όταν ζήσεις αρκετά μαζί τους, ότι πραγματικά δεν έχουν τίποτα κοινό: Δεν κάνουν παρέα μαζί, δεν κάνουν τα ίδια πράγματα και στη συναυλία έχουν όλοι ξεχωριστά καμαρίνια. Αλλά βρίσκονται μαζί στη σκηνή και συμβαίνει αυτό και νομίζω ότι γι’ αυτό συμβαίνει, επειδή το κρατάνε αμόλυντο. Αν συμφωνείτε όλοι σε όλα… Δεν έχω γνωρίσει ποτέ συγκρότημα που να έγινε τελικά επιτυχημένο που να γούσταρε ο ένας στον άλλον (γέλια).
Είναι όλοι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους και καταλήγουν να μαλώνουν για τα πιο ανόητα πράγματα. Θέλω να πω, δεν θα το πιστεύεις. Είναι οι διαφορές που κάνουν κάποια συναυλία, η συνοχή όταν ανεβαίνουν στη σκηνή για να παίξουν μουσική, όλοι παίζουν κάτι διαφορετικό αλλά ταιριάζει. Είναι πολύ ενδιαφέρον. Σε κάθε επιτυχημένο συγκρότημα δεν συμπαθεί ο ένας τον άλλον. Από την άλλη, κάθε φορά που βλέπω ένα συγκρότημα που να συμπαθεί ο ένας τον άλλον και να τα πάνε υπέροχα, δεν νομίζω ότι θα κάνουν κάτι. Περιέργως, όταν συμβαίνει αυτό, δεν κάνουν, δεν έχουν επιτυχία. Ο λόγος είναι ότι αυτός ο θυμός, αυτή η συνοχή κάνει τα πράγματα να λειτουργούν. Ξέρω ότι φαίνεται περίεργος τρόπος να κάνεις φίλους, αλλά έτσι ήταν. Δεν είναι αυτό που νομίζει ο κόσμος. «Ω, τον λατρεύω αυτόν τον τύπο!» Όχι, δεν θα τον άντεχες. Αυτός είναι συνήθως ο κανόνας με τα συγκροτήματα. Μακάρι οι άνθρωποι να έβλεπαν τα πράγματα λίγο πιο ρεαλιστικά κάτω από την επιφάνεια, και τότε μπορεί να μην έμπαιναν σε τόσο μεγάλους μπελάδες. Αλλά αν γνωρίσουν τον καθένα, θα τους μισήσουν αμέσως.
Ήταν ενδιαφέρουσα εμπειρία να τραγουδήσετε στον γάμο του Mick Jagger μπροστά στους μισούς Beatles, τον Salvador Dali και την Brigitte Bardot το 1971;
Ξέρω! Ξέρω ότι η Brigitte ήταν εκεί. Έτσι όπως συνέβη, δεν την είδα να κάθεται εκεί. Ήμασταν στο Byblos, ένα μεγάλο κυκλικό ξενοδοχείο στο Saint Tropez, εκεί ήταν η δεξίωση. Έτσι, ήταν γεμάτο κόσμο. Στεκόμουν όρθιος σε ένα ύψωμα και αυτό οδηγεί στα χαμηλότερα επίπεδα, είναι όλα κυκλικά και ήμουν όρθιος μιλώντας στον Charlie Watts και ευχόμουν να κάνουν όλοι αυτό που έκαναν τότε εκείνοι και μου λέει: «Έχεις συναντήσει ποτέ την Brigitte Bardot;» (γέλια) Έτσι ακριβώς. Λέω: «Όχι, Charlie! Οχι!» Νόμιζα ότι μου έκανε πλάκα. Λέει: «Ω, πρέπει να γνωρίσεις την Brigitte». Λέω: «Είδες την Brigitte;» και μου λέει: «Ναι» και χτυπάει αυτή την κυρία στον ώμο, που καθόταν ακριβώς στο επόμενο επίπεδο μπροστά μας. Λέει: «Ω, Charlie!» και σηκώνεται όρθια και βγάζει τα γυαλιά ηλίου και είναι η Brigitte Bardot! Νόμιζα ότι θα λιποθυμούσα (γέλια). Έγινε ακριβώς έτσι. Ο Charlie φυσικά ήταν πολύ αστείος. Αν ο Charlie παρτάρει, πρέπει να είναι πολύ καλό. Όλο το party μετά το γάμο ήταν απλώς ένας χαμός. Ήταν όλοι σ’ αυτό: ο Paul McCartney, τα παιδιά του ήταν πολύ μικρά εκείνη την εποχή και η Linda (σ.σ: McCartney -η σύζυγός του) του είχε πει: «Δεν θα πάω, εκτός κι αν προσέχεις τα παιδιά, γιατί έχω βαρεθεί να πηγαίνω σ’ αυτά τα πράγματα μαζί σου και εσύ να είσαι εκεί έξω και να είσαι ο Paul McCartney, ένας από τους Beatles και εγώ να έχω κολλήσει με τα παιδιά». Ο Paul ήταν στο υψηλότερο επίπεδο εκείνο το βράδυ και τα παιδιά, φυσικά, έτρεχαν από την άλλη μεριά και πέρασε πολύ χρόνο κυνηγώντας τα παιδιά τριγύρω, ώστε να μην χαθούν ξαφνικά. Υπήρχε αυτό και μετά ήταν ο Ronnie Wood, ο Rod Stewart, ο Eric Clapton και όλοι απλώς τριγυρνούσαν και έπιναν. Ήταν πολύ διασκεδαστικό, ρε παιδί μου. Δεν μπορούσα να το πιστέψω.
Η πιο αστεία μου ανάμνηση -ακόμα προσπαθώ να βρω τη φωτογραφία, είδα μια απ’ αυτό, 8×10- ήταν όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο το πρωί για να πάμε στην Τουλούζη, με μια πτήση charter. Έτσι, φτάσαμε στο αεροδρόμιο του Gatwick (σ.σ: πηγαίνοντας στη Γαλλία), σε έναν ιδιωτικό διάδρομο προσαπογείωσης και έπρεπε να πάνε πήγαινε-έλα, κάτι για το οποίο κανείς δεν ήταν τρελαινόταν, επειδή είχαν χάσει λίγα απ’ αυτά (σ.σ: τα αεροπλάνα που είχαν συντριβεί), δεν είχαν ξετρελαθεί μ’ εκείνο το αεροπλάνο, ήταν όλα φτηνά. Φτάνουμε εκεί και η ώρα αναχώρησης ήταν 7:00 το πρωί. Τώρα, ζητάς απ’ αυτούς τους μουσικούς να είναι εκεί στις 7:00 το πρωί. Λοιπόν, νομίζω ότι ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να μείνεις ξύπνιος. Πίστευα ότι μέχρι τότε δεν είχα σηκωθεί ποτέ στις 7:00 το πρωί στη ζωή μου. Έτσι, όλοι όσοι επρόκειτο να ανέβουν στο αεροπλάνο, υπάρχει μια φωτογραφία που ποζάρουν και απολύτως όλοι, ακόμα και τα παιδιά του Paul, όλοι φορούσαν (σ.σ: Ray-Ban) Wayfarer γυαλιά ηλίου (γέλια). Δεν υπήρχε ούτε ένα άτομο που να μην φορούσε γυαλιά ηλίου. Ήταν σαν όλοι να τρέκλιζαν. Έχω πραγματικά καλή ανάμνηση απ’ αυτό, ήταν πραγματικά αστείο. Λοιπόν, έχεις όλα τα μικρά παιδιά με τα Wayfarers και τη μαμά και τον μπαμπά και ήταν πολύ αστείο. Ξέρεις, οι άνθρωποι πληρώνουν για να πάνε σε αυτές τις εκδρομές με group στην Ευρώπη για διακοπές. Αυτό είναι το πιο περίεργο τσούρμο που έχεις δει ποτέ στη ζωή σου!!! (γέλια) Ω, φίλε! Μόλις μπήκαν στο αεροπλάνο, φυσικά όλοι άρχισαν να τραγουδούν και ήταν υστερικά. Νομίζω ότι αυτή ήταν η πραγματική Magical Mystery Tour (σ.σ: αναφέρεται στο EP των Beatles του 1967).
Ποια ήταν η αντίδρασή σας την πρώτη φορά που είδατε τον Jimi Hendrix να παίζει στο Scotch of St. James club;
Ναι, ήταν στο Scotch of St. James, όχι στο Bag O’ Nails. Λοιπόν, τον είχα γνωρίσει λίγο νωρίτερα και κατά κάποιον τρόπο ήξερα τι ερχόταν, αλλά κανείς άλλος δεν το γνώριζε. Βλέπεις, ο Chas Chandler (σ.σ: ο μπασίστας των Animals και ο manager του Jimi Hendrix) τους κάλεσε όλους στην πόλη. Περίμενε, περίμενε και περίμενε μέχρι να κυκλοφορήσει η φήμη στην πόλη. Ήταν τόσο βαριά που όταν ανέφερες τη λέξη “Jimi Hendrix” έλεγαν: «Α, αυτός είναι ο τύπος με όλα τα περίεργα ρούχα και τα μεγάλα μαλλιά». Ήταν ήδη πολύ γνωστός αλλά δεν ήξεραν τι έκανε. Ναι, παίζει κιθάρα. «Λοιπόν, όλοι παίζουμε κιθάρα, όχι τόσο καλά». Αλλά όταν βγήκε… Όλοι ήταν εκεί: ο Paul McCartney, ο Mick Jagger, θέλω να πω, οι πάντες στην πόλη. Το πιο αστείο πράγμα ήταν ο Brian Jones. Εγώ και ο φίλος μου, ο Peter Jay (σ.σ: ο Terry ήταν μέλος των Peter Jay and the Jaywalkers όταν περιόδευσε για πρώτη φορά με τους Rolling Stones το 1966) καθόμασταν πίσω, πηγαίναμε εκεί συνέχεια, και ποτέ δεν υπήρχαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι εκεί. Αναρωτηθήκαμε τι διάολο συνέβη, οπότε ο Brian Jones επέστρεψε αφού έπαιξε ο Jimi και είπε (σ.σ. με θεατρινίστικη φωνή): «Ω, Terry», είπα: «Τι;» και είπε: «Μπροστά είναι τρομερά, δεν θα το πιστεύετε!» Είπα: «Τι έγινε;» και είπε: «Πλημμύρισε! Τα πάντα μπροστά στη σκηνή έχουν πλημμυρίσει!». Είπα: «Για τι στο διάολο μιλάς;» και είπε: «Όλοι οι κιθαρίστες κλαίνε. Είναι τρομερό» (γέλια). Αυτό ήταν πολύ αστείο. Αλλά θα μπορούσες να νιώσεις έτσι. Όλοι ήταν σε τέτοιο σοκ.
Νομίζω ότι ο Eric Clapton τον είχε γνωρίσει νωρίτερα. Νομίζω ότι τον είχε ξανασυναντήσει. Αυτό που ήθελε να κάνει ο Jimi ήταν απλώς να γνωρίσει όλους αυτούς τους κιθαρίστες, κατά κάποιο τρόπο είχε θεοποιήσει όλους εκείνους τους Άγγλους κιθαρίστες για τους οποίους λέγαμε νωρίτερα και όλο αυτό το πράγμα ότι όλοι προέρχονταν από τις ίδιες ρίζες. Αλλά κι ο Jimi έχει προέλθει από αυτές τις ρίζες, αλλά εδώ είναι διαφορετική ιστορία. Αυτός είναι ένας μουσικός της jazz, ένας blues μουσικός που παίζει jazz όπως ο Wes Montgomery και ο Buddy Guy και είναι όλα τυλιγμένα σε ένα, είναι σαν τον George Benson και όλους αυτούς τους κιθαρίστες. Ο Jimi καθόταν εκεί και έπαιζε jazz συγχορδίες και σε τρόμαζε. Θα μπορούσε να σε τρομάξει με τις συγχορδίες που μπορούσε να παίξει. Κάποιοι ρωτούσαν: «Τι παίζει; Παίζει κιθάρα στο στυλ του Wes Montgomery ή του George Benson;» Όχι, παίζει το “Wild Thing” (γέλια). Τρεις συγχορδίες. Όλοι ξέρουμε ότι γίνεται φρικτό και αυτό είναι που τους έψησε: Είχε τα απόλυτα κότσια να παίξει αυτό το φρικτό τραγούδι, αλλά να το κάνει κατ’ αυτό τον τρόπο. Κάθε φορά που το έκανε, ήταν μια εντελώς διαφορετική ιστορία. Βρισκόταν παντού μέσα σε μία νύχτα. Την επομένη στην εφημερίδα, έγραφαν για αυτόν. Όλοι όσοι ήταν εκεί εκείνο το βράδυ, λένε ότι ήταν φίλοι του, κάτι που δεν μ’ άρεσε. Δεν θ’ αναφέρω ονόματα, αλλά υπάρχουν όλα γραπτώς: «Ω, ναι, νομίζω ότι ο Jimi είναι πραγματικά υπέροχος». Δεν τον είχαν γνωρίσει ποτέ. Όταν μίλησα μαζί του, μου είπε: «Θα σου πω αυτό το πράγμα: Προσπαθούσα να τους πάρω τηλέφωνο και δεν το σήκωσαν ποτέ». Πριν (σ.σ: τον θάνατο του Jimi).
Μια μέρα ήσασταν στο σπίτι του Jimi Hendrix και κάποιος χτύπησε την πόρτα. Την ανοίξατε και..
…Ήταν ο Miles Davis! Ναι, ναι! Κοίταξα από το ματάκι που έχεις στην πόρτα σου -ζούσε στη Νέα Υόρκη- και η Νέα Υόρκη είναι μια επικίνδυνη πόλη, οπότε δεν υπάρχει πόμολο στο εξωτερικό της πόρτας. Είναι μόνο η κλειδαριά που βάζεις το κλειδί σου, αυτό είναι. Στο εσωτερικό έχεις μπάρες, κλειδαριές και όλα αυτά τα πράγματα που κατεβαίνουν. Χρειάζεσαι τανκ για να μπεις εκεί γιατί ληστεύονται τόσοι πολλοί άνθρωποι. Έτσι το μόνο που έχεις είναι η κλειδαριά στο εξωτερικό και το μικρό κυρτό μάτι, που μπορείς να δεις τις άκρες (σ.σ: του διαδρόμου) και να δεις αν κάποιος στέκεται εκεί περιμένοντας να σε ληστέψει. Κοίταξα από αυτό το ματάκι -εδώ επιστρέφουμε ξανά σε εκείνη την ταινία- και είδα αυτό το άτομο να στέκεται εκεί και να μοιάζει με εξώφυλλο album και θα μπορούσε να είναι μόνο ένα άτομο. Έχει αυτά τα μεγάλα γυαλιά ηλίου και αυτό το λαμπερό μαλλί, φοράει πολύ μωβ, είναι πραγματικά σκούρος και σκέφτηκα: «Είναι ο Miles Davis!» Δεν υπάρχει κανένας στον πλανήτη που να μοιάζει με τον Miles Davis. Ξέρω ότι δεν θα με ληστέψει. Πριν από αυτό, ο Jimi θα έκανε ένα ντους. Ήξερε ότι ερχόταν, οπότε μου είπε: «Φίλε, θα κάνω ένα ντους. Έχω έναν φίλο που θα έρθει, απλώς άνοιξε την πόρτα και άφησέ τον να μπει». Είπα: «Ω, εντάξει», αλλά μετά βλέπω πραγματικά ότι είναι ο Miles Davis. Άνοιξα την πόρτα και δεν ήθελε να μου μιλήσει καθόλου. Είπε: «Είναι ο Jimi εδώ;» Είπα: «Είναι στο ντους, είπε να μπεις και να τον περιμένεις» και είπε: «Εδώ θα είμαι» (σ.σ: έξω από την πόρτα) και με κάποιο τρόπο μου έκλεισε την πόρτα.
Δεν ξέρω πώς έπιασε το πόμολο της πόρτας με τα δάχτυλά του και έκλεισε την πόρτα. Ακόμα και σήμερα, δεν μπορώ να καταλάβω πώς το έκανε αυτό, γιατί δεν υπήρχε τίποτα (σ.σ: εξωτερικά) απ’ το οποίο να πιάσει στην πόρτα: Δεν υπήρχαν πόμολα ή ο,τιδήποτε. Αυτό με τρόμαξε λίγο. Ξανακοίταξα και ο Miles έμενε έξω, περιμένοντας ένα λεπτό εκεί. Ήμουν μπερδεμένος. Ξανακοίταξα από το ματάκι και στεκόταν ακόμα εκεί. Πήγα στον Jimi και του είπα: «Μόλις συνέβη το πιο περίεργο πράγμα. Ο Miles Davis είναι εδώ. Νομίζω ότι είναι cool, έτσι δεν είναι;» (γέλια) και βγήκε και τον άφησε να μπει και πήγαν στο άλλο δωμάτιο και δεν μου μίλησε ποτέ, γιατί δεν είχα καμία σχέση μαζί του. Λοιπόν, αυτό είναι εντάξει. Είναι μια χαρά. Ο Miles ήταν ένας διαφορετικός χαρακτήρας εκεί. Διάλεγε τους δικούς του ανθρώπους. Αλλά τότε, μιλούσαμε γι’ αυτό (σ.σ: με τον Jimi), υπήρχαν πολλές ηχογραφήσεις που δεν ξέρω ακόμα τι συνέβη σ’ αυτές: Αν τις είχε ο Michael Jeffery (σ.σ: ο manager του Jimi) ή σε ποιον κατέληξαν αυτές οι ηχογραφήσεις εκείνου και του Miles Davis. Κάποιος τις έχει. Δεν ξέρω γιατί μ’ όλα τα πράγματα που βγαίνουν (σ.σ: τα μεταθανάτια albums του Jimi) κανείς δεν τις έχει βγάλει. Υπάρχει κάποιος εκεί έξω που ξέρει για αυτές. Θα το εκτιμούσα πολύ αν μου έλεγαν πού βρίσκονται.
Τζαμάρατε με τον Jimi και τον Miles μαζί;
Όχι, όχι, όχι, όχι! Δεν μου μίλαγε και δεν είναι μόνο επειδή είμαι λευκός, όχι. Αλλά, δεν ξέρω, απλώς δεν είχε χρόνο για μένα. Βρισκόταν σε αποστολή. Είπε: «Όχι, όχι, δεν το κάνεις αυτό». Εγώ πάντως δεν θα ήμουν στο ίδιο δωμάτιο μαζί τους. Αστειεύεσαι; Εννοώ, ήταν στο άλλο δωμάτιο και έπαιζαν κάποια πράγματα περισσότερο σαν Thelonious Monk. Είχαν πάει σ’ άλλο πλανήτη. Ήταν η μόνη φορά που τους άκουσα μαζί. Γι’ αυτό είπα, αν όλοι ξέρουν μέσα από τις δισκογραφίες και τα πάντα, ποιος έχει αυτές τις ηχογραφήσεις που έπαιζαν μαζί, θα ήθελα πολύ να τις ακούσω ο ίδιος, γιατί πραγματικά τους άκουσα να παίζουν μαζί στο άλλο δωμάτιο σκεπτόμενος: «Ουάου! Ανυπομονώ να βγει αυτό το album» (γέλια). Αυτό είναι κάτι που λατρεύω πραγματικά γιατί λατρεύω τον Thelonious Monk, τον Miles Davis και όλα τα πράγματα από τον Charlie “Bird” (σ.σ: Parker) μέχρι τον Coltrane και τα πάντα. Αυτός (σ.σ: ο Jimi) ήταν περισσότερο στο μονοπάτι της όψιμης περιόδου του John Coltrane. Ήταν απλώς εξπέρ. Έγινε ένας πραγματικά καλός φίλος. Τον γνώριζα, ήταν πολύ ευθύς τύπος και πολύ γλυκός τύπος.
Έτυχε να γνωρίσετε τον Miles;
Όχι, όχι! Όχι, τον Miles! Εννοώ, τον πέτυχα στο Isle of Wight Festival (σ.σ: το 1970), ήταν σ’ αυτό. Ούτως ή άλλως, στεκόταν με την πλάτη στο κοινό καθ’ όλη την συναυλία. Ήταν την εποχή του “Bitches Brew” και ήταν ένα album πολύ πρωτοποριακό. Ήταν συγκεντρωμένος στο μυαλό του. Δεν ήταν πραγματικά τύπος που του άρεσε το κοινό. Δεν ήταν πολύ κοινωνικό άτομο. Δεν του άρεσαν πραγματικά οι άνθρωποι.
Απολαύσατε την αμερικανική περιοδεία με τους Cream το 1968;
Ναι! Αυτό ήταν πραγματικά καλό. Ήταν ωραία η συναναστροφή μ’ αυτά τα παιδιά. Ήταν ωραίο που ο Eric μου ζήτησε να κάνω την περιοδεία. Περάσαμε καλά σ’ αυτήν και ήταν η πρώτη φορά που βρέθηκα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οπότε ήταν σημαντικό για μένα να έρθω πραγματικά εδώ και να δω αυτό για το οποίο μιλούσαν όλοι.
Πώς νιώσατε όταν παίξατε στο Madison Square Garden ανοίγοντας για την Cream;
Λοιπόν, το έκανα τρεις φορές. Το έκανα μία φορά με τους Cream και μετά δύο φορές με τους Stones. Ήταν ενδιαφέρουσα αυτή η πρώτη: Πρόσφατα, κάνοντας αυτή τη δισκογραφία (σ.σ: εννοεί τον κατάλογο με τις ηχογραφήσεις κλπ), την οποία συγκεντρώνω γι’ αυτό το ντοκιμαντέρ με τον Johnny, η ερευνήτριά μου, απλώς μια κυρία, ανακάλυψε ότι εκείνη η συναυλία ήταν η πρώτη rock ‘n’ roll συναυλία στο Madison Square Garden. Πριν απ’ αυτήν ήταν πάντοτε αθλητικά γεγονότα ή μπάσκετ ή χόκεϊ επί πάγου. Σκέφτηκα ότι ήταν λίγο περίεργο το γεγονός ότι η σκηνή ήταν στη μέση της αρένας και τα ηχεία που ήταν από πάνω μας, ήταν στραμένα προς τα κάτω. Το μόνο που μπορούσα να σκεφτώ ήταν: «Στην μπλε γωνία έχουμε… και στην κόκκινη γωνία…» (σ.σ: περιγραφή πυγμαχίας). Απλώς ένιωθα ότι θα γινόταν μάχη (γέλια). Έτσι, κάποια μου είπε πρόσφατα ότι ήταν η πρώτη. Επιπλέον, αυτό σήμαινε ότι ξεκίνησα την συναυλία, οπότε ήμουν ο πρώτος rock ‘n’ roll τύπος που πάτησε στη σκηνή για να κάνει μια rock ‘n’ roll συναυλία στο Madison Square Garden. Θα έπρεπε να είμαι στο Ρεκόρ Guinness γι’ αυτό (γέλια). Είναι ενδιαφέρον.
Είναι κολακευτικό που η Aretha Franklin είπε κάποτε: «Στην Αγγλία συμβαίνουν μόνο τρία πράγματα: Οι Rolling Stones, οι Beatles και ο Terry Reid»;
Ναι, σωστά. Μου κόστισε μια περιουσία για να την κάνω να το πει αυτό (γέλια). Αυτό της το χρωστάω ακόμα. Όχι, δεν μπορούσα να το πιστέψω. Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορούμε να πούμε γι’ αυτό. Δεν είναι δουλειά μου να πω ο,τιδήποτε. Ήρθε σ’ ένα club που έπαιζα στο Λονδίνο με τον Ahmet Ertegun από την Atlantic Records, λεγόταν The Revolution Club και το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι είμαι στη σκηνή και τραγουδάω και κοιτάζω στο κοινό περίπου 6, 8 σειρές πίσω στ’ αριστερά -δεν θα το ξεχάσω ποτέ- κοιτάζω κάτω και σκέφτομαι: «Αυτή η κυρία που κάθεται εκεί, μοιάζει με σωσία της Aretha Franklin» και συνέχισα να την κοιτάζω για λίγο. Αυτό το κορίτσι περνούσε καλά. Σκέφτηκα: «Φίλε, αυτή η γυναίκα μοιάζει πραγματικά με την Aretha Franklin». Τελείωσα την συναυλία, περπατούσα προς εκείνη την μεριά και συνάντησα έναν τύπο, που δεν ξέρω τότε ποιος είναι και μου είπε: «Έι, Terry, έλα εδώ, η Aretha θέλει να σε γνωρίσει». Έμεινα ξερός και είπα: «Πρέπει να κάνεις πλάκα. Εννοείς ότι είναι η Aretha Franklin; Τι κάνει εδώ;» (γέλια) Λοιπόν, εκείνο το βράδυ ήπιαμε μαζί ένα ποτό και ήρθε στην παρέα μας και όλα αυτά και δεν πιστεύω ότι αυτό έχει συμβεί. Πρέπει να τ’ ονειρεύτηκα! Το βλέμμα στο πρόσωπό μου: Δεν μπορούσα να κρατήσω το σαγόνι μου για να μην πέσει.
Καθόμουν εκεί και μιλούσα στο είδωλό μου. Ήταν ο πιο ωραίος άνθρωπος. Ξέρεις πώς μ’ έλεγε; «Λευκό αγόρι» (γέλια) Αυτό ήταν μεγάλο αστείο! Μ’ έλεγε όπως ήθελε, πραγματικά. Ίσως, η καλύτερη R&B τραγουδίστρια όλων των εποχών. Τέλος πάντων, την επόμενη μέρα περπατάω στο γραφείο, για να πάρω μια επιταγή ή κάτι τέτοιο, στη RAK Records. Λοιπόν, μπαίνω εκεί, παίρνω το ασανσέρ, μπαίνω στο γραφείο και όλοι με κοιτούν μ’ αυτό το περίεργο βλέμμα και λέω: «Ψόφησε η γάτα; Τι συνέβη; Γιατί με κοιτάτε έτσι;» Λένε: «Είδες την εφημερίδα;» και ο Peter Grant έρχεται και λέει: «Ω, τα κατάφερες τώρα». Λέω: «Γιατί;» και λέει: «Κοίτα την εφημερίδα» και διάβασα όλα όσα είπε. Λέω: «Θεέ μου, τι στην ευχή!» Ήταν απλώς μεγάλο σοκ, αυτό. Δεν μπορώ να πω τίποτα γι’ αυτό, πραγματικά. Απλώς δεν μπορώ να το ξεπεράσω. Όταν την συνάντησα πραγματικά έμοιαζε με την Aretha Franklin. Φυσικά, την είδα πολλές φορές πολλά χρόνια αργότερα, όταν μετακόμισα εδώ. Θέλω να πω, δεν την έβλεπα πολύ, αλλά ήταν πάντα πολύ φιλική και πολύ ευγενική μαζί μου, κάτι που είναι απόλυτη τιμή. Γιατί δεν ήταν καλή με όλους. Ακόμη και στην R&B κοινότητα, πιστεύουν ότι θα μπορούσε να είναι πολύ σκληρή με τους ανθρώπους. Ήταν: Ή με τον δικό της τρόπο ή εκείνη η κατάσταση δεν αλλάζει. Δεν μπορούσες να κάνεις αλλιώς, ειλικρινά.
Ο Rob Zombie είναι μεγάλος οπαδός σας. Είναι εύκολος άνθρωπος για να κάνεις παρέα;
Ναι, απολύτως, είναι πραγματικά. Θέλω να πω, τον έχω γνωρίσει λίγο με τις ταινίες και τα πράγματα στα οποία έβαλε τα τραγούδια. Έκανε ένα rap party σ’ αυτό. Είναι πολύ καλός άνθρωπος, είναι απλώς πολύ καλός τύπος. Μακάρι να είχα περάσει περισσότερο χρόνο μαζί του, είναι πολυάσχολος τύπος και καλή τύχη σ’ αυτόν. Η γυναίκα του επίσης, είναι απλώς αξιολάτρευτη. Το θέμα είναι όταν έχεις τέτοιους ανθρώπους που είναι πραγματικά πολύ καλοί άνθρωποι, οι άλλοι άνθρωποι γύρω τους, είναι επίσης πολύ καλοί άνθρωποι. Από την άλλη, όταν έχεις ανθρώπους που λένε: «Α, δεν το αντέχω», η μουσική και οι άνθρωποι γύρω τους είναι το ίδιο (γέλια). Όταν πηγαίναμε στα rap parties, όλοι οι άνθρωποι γύρω του ήταν πολύ φιλικοί και πολύ ειλικρινείς. Ντύνονται τρελά, σου λέω! Χριστέ μου!
Πουλήσατε την Telecaster σας του 1952 στον Joe Bonamassa. Πείτε μας λίγα λόγια για την κιθάρα και τη συνάντησή σας με τον Joe.
Εκείνη του 1952 (σ.σ: την Telecaster) με την ταστιέρα του ’49, απ’ όταν ξεκίνησε η εταιρεία. Ήθελα να πουλήσω μια κιθάρα -λοιπόν, έχω πολλές κιθάρες- και όταν πας να πουλήσεις μια κιθάρα, σε παίρνουν τηλέφωνο ηλίθιοι. Δεν κατηγορώ αυτούς που θέλουν να ξοδέψουν όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα. Δεν τους κατηγορώ γι’ αυτό, αλλά μην είσαι ηλίθιος. Μην λες για μια Tele του ’52 που είναι πιο σπάνια κι από την κόλαση: «Ω, δεν είναι στην αρχική κατάσταση». Θέλω να πω, έχει πάνω της κάποιο από το αίμα μου και το αίμα από έναν τύπο που την είχε στο Chicago πριν από χρόνια. Δεν ξέρω τι άλλο θες. Τι εννοείς «αρχικό φινίρισμα»; Ξέρεις πόσο αίμα έχει χυθεί για να γίνει έτσι; (γέλια) Το βρίσκω τόσο ανόητο που θέλουν «αρχική κατάσταση». Δεν μπορώ να το καταλάβω. Αρνήθηκα, ζήτησα ένα ποσό και μετά τα παράτησα. Δεν θα την πουλούσα γιατί μ’ έπαιρναν τηλέφωνο όλοι οι ηλίθιοι. Έτσι, ξαφνικά, με καλεί κάποιος και αυτός ο τύπος λέει: «Γεια σου Terry, δεν ξέρω αν έχεις ακούσει για μένα, με λένε Joe Bonamassa». Είπα: «Φυσικά, έχω ακούσει για σένα. Ωραία» και είπε: «Σχετικά με την Tele: Θες πραγματικά να την πουλήσεις;» Είπα: «Ναι, αλλά δεν μ’ αρέσει να βλέπω αυτούς τους ανθρώπους που λένε: “Δεν είναι στην αρχική κατάσταση”». Του είπα την ιστορία και είπε: «Θεέ μου, είναι τόσο προσβλητικό που τολμούν να το κάνουν αυτό. Λοιπόν, μ’ ενδιαφέρει. Πες μου τι θέλεις» και του είπα ένα ποσό, ένα πολύ ψηλό ποσό και είπε: «Λοιπόν, τι κάνεις αύριο;» Είπα: «Λοιπόν, δεν κάνω πολλά».
Μένω στην έρημο και μου είπε: «Είναι εντάξει αν πεταχτώ;» και είπα: «Ναι, θα είσαι περισσότερο από ευπρόσδεκτος. Θα χαρώ να σε δω». Λοιπόν, πετάγεται, κάθεται και παίζει κιθάρα, δεν λέει πολλά, παίζει όλα τα είδη, δεν λέει «ωχ» ή «ααα» και ξαφνικά την ακουμπάει κάτω, τρέχει έξω στο αυτοκίνητο, σκέφτηκα: «Δεν του αρέσει. Αυτό είναι. Χάλασε η συμφωνία», επιστρέφει τρέχοντας μ’ έναν χαρτοφύλακα και τον ανοίγει και είναι γεμάτος λεφτά (γέλια). Είπε: «Terry, μέτρησε αυτά» και παίρνει την κιθάρα και αρχίζει να παίζει ξανά. Μου είπε: «Εσύ να μετράς» και είπα: «Δεν μετράω όλα αυτά τα λεφτά! Θα ξεφυλλίσω μερικά μάτσα, αλλά δεν θα κάτσω να τα μετρήσω όλα. Σ’ εμπιστεύομαι. Είμαι σίγουρος. Νομίζω ότι αγόρασες μια κιθάρα» (γέλια). Μετά, γίναμε πολύ καλοί φίλοι. Η κιθάρα γέννησε μια σχέση μεταξύ μας και τώρα παίζουμε μαζί, πάω και τραγουδάω μαζί του πού και πού. Κάναμε την Blues κρουαζιέρα όπου αποπλεύσαμε από την Αθήνα και μετά στη Μύκονο και μετά στην Τουρκία. Την κάναμε πριν από μερικά χρόνια και συζητάμε να κάνουμε μία στην Καραϊβική. Δεν τον έχω δει για κάποιο καιρό, αλλά τα πάμε πάντα πολύ καλά και έχουμε κάνει πολλές συνεντεύξεις, έχουμε κάνει κάποιες συνεντεύξεις για την Gibson και διάφορα πράγματα όπου μου παίρνει συνέντευξη, κάτι που είναι πολύ ενδιαφέρον. Έτσι, περνάμε καλά μαζί. Είναι ένας αληθινός, αξιοπρεπής τύπος.
Λατρεύω τον Joe, δεν προσπαθεί να είναι ο Joe Hendrix και ο Eric Clapton, λατρεύει όλους αυτούς τους ανθρώπους και τους γνωρίζει όλους πολύ καλά, αλλά δεν προσπαθεί να είναι ο Eric Clapton. Απλώς λατρεύει όλους αυτούς τους τύπους και λατρεύει τις κιθάρες. Είναι συναρπαστικό το πόσες κιθάρες έχει. Είναι απλώς περισσότερος και περισσότερες και περισσότερες. Αξίζουν μια περιουσία. Τον ενδιαφέρει το αν γνώριζα προηγουμένως την κιθάρα, όσο και το ποιο μοντέλο είναι και πόσο χρονών είναι. Είναι κάποιος που γεννήθηκε πριν από όχι και πολύ καιρό και με ρώτησε: «Ήξερες την κιθάρα;» γιατί ήξερα μία του Tommy Bolin (σ.σ: Deep Purple, Zephyr, Billy Cobham) και ξέρω ότι πιθανότατα τον έχεις ακουστά. Κάποιος του πρόσφερε αυτή την κιθάρα και είπε ότι ήταν του Tommy Bolin. Είπε: «Όλοι τα λένε αυτά τα πράγματα» και ήξερα πολύ καλά τον Tommy και ήταν η Les Paul με την αστερόεσσα στους μαγνήτες και λέει: «Κοίτα αυτήν» και ανοίγει την θήκη και λέω: «Είναι αυτή που έχει τη σημαία αντίθετα» και λέει: «Ω, σωστά» και συνέχισα: «Και ξέρω αυτό το κάψιμο από τσιγάρο στην κεφαλή. Θα ήταν δύσκολο να είναι ψεύτικο γιατί είναι τόσο βαθύ», σχεδόν διακινδυνεύεις να καταστρέψεις την κιθάρα με αυτή την τρύπα από κάψιμο πάνω της. Δεν ήταν ένα κάψιμο ενός τσιγάρου, θέλω να πω, το είχαν κάνει 100 φορές. Έτσι σκέφτηκα: «Είναι σίγουρα αυτή». Ήταν όλη σαραβαλιασμένη όντας στην «αρχική κατάσταση».
Τους γνωρίζατε όλους. Ποιος ήταν ο πιο ταλαντούχος μουσικός που έχετε δει ποτέ;
Ο πιο ταλαντούχος τύπος; Όχι, όχι, όχι. Δεν υπάρχει πιο ταλαντούχος τύπος. Υπάρχουν πολλά ταλαντούχα αγόρια και πολλά ταλαντούχα κορίτσια. Επίτρεψέ μου να το θέσω ως εξής: Όλοι έχουμε απόψεις για τη μουσική που μας αρέσει και ο τρόπος που την κρίνω είναι: Μερικοί άνθρωποι με συγκινούν. Δεν με νοιάζει τι τραγουδούν ή παίζουν ή οτιδήποτε άλλο. Υπάρχουν άνθρωποι που με συγκινούν που ξεσπάω σε κλάματα και λέω: «Ω, ουάου!» Εάν κάποιος μου μιλήσει και παίζει μουσική, δεν ακούω πια τι λέει το άτομο. Απλώς ακούω αυτό το άτομο να τραγουδά όπως η Bonnie Raitt. Η Bonnie Raitt το κάνει αυτό σε μένα, η Aretha Franklin το κάνει αυτό σε μένα, η Gladys Knight μου το κάνει αυτό. Αυτοί οι άνθρωποι, απλώς το έχουν. Θα σου αρπάξουν την ψυχή. Σε μια συνομιλία, απλώς άνοιξε το ραδιόφωνο και συγκεντρώσου εκεί και θα σε συγκινήσει. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ ταλαντούχοι, αυτό ονομάζεται «ταλέντο». Αυτό είναι ένα χάρισμα και μόνο έτσι το βλέπω. Υπάρχουν τόσοι πολλοί απ’ αυτούς και αυτό σου λέει να αναπτύξεις ένα δικό σου στυλ. Έχεις μια μεγάλη σακούλα γεμάτη μ’ όλους αυτούς τους ανθρώπους που είναι πραγματικά απίστευτα ταλαντούχοι και δεν προσπαθείς να τους αντιγράψεις, προσπαθείς να πάρεις κομματάκια απ’ όλα αυτά που κάνουν, απλώς κομματάκια και τους βάζεις σ’ αυτό που κάνεις και ελπίζεις να ταιριάξουν όλοι μαζί. Αλλά κομματάκια, ξέρεις. Πραγματικά αυτό είναι όλο: Αν κάποιος σε συγκινεί, σε συγκινούν και όλοι είναι διαφορετικοί. Οπότε, όποιος σε κάνει να συγκινηθείς, ο Θεός να τον έχει καλά. Χρειάζεσαι αυτές τις διαφορές.
Πιστεύετε ότι η δημοφιλής μουσική στις δεκαετίες του ‘60 και του ’70 ήταν πολύ καλύτερη από τη σημερινή;
Δεν μπορείς να το πεις αυτό. Ο τρόπος που έφτιαχναν μουσική, ο τρόπος που φτιαχνόταν η μουσική -όχι μόνο στις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70, ακόμη και νωρίτερα όπως τη δεκαετία του ‘40 και του ‘50- ήταν τραγούδι προς τραγούδι και ήταν σχεδιασμένο. Οι τεχνικές δημιουργίας δίσκων και μουσικής αυτές τις μέρες, είναι εντελώς διαφορετικός από τότε. Από τότε που τα ηλεκτρονικά διαμόρφωσαν το πράγμα, άλλαξαν τα πάντα: Παίρνεις ένα κομμάτι-οδηγό και το loop-άρεις και είναι δύο συγχορδίες, το οποίο είναι πολύ ενδιαφέρον και σχεδιάζεις ένα τραγούδι πάνω σε δύο συγχορδίες, οι Beatles το έκαναν πολύ, ούτως ή άλλως. Αυτοί ήταν που άρχισαν πραγματικά να το κάνουν αυτό, γράφοντας ένα ολόκληρο τραγούδι σε μια συγχορδία (γέλια) όπως το “Tomorrow Never Knows” (1966), τέτοια πράγματα. Έκαναν πειραματικά πράγματα, αλλά έχει φτάσει στο σημείο που το κάνουν όλοι σήμερα και χρησιμοποιούν τα ίδια εφέ και plug-ins που είναι όλα τα ίδια πράγματα, έτσι τα πράγματα τείνουν ν’ ακούγονται πολύ παρόμοια, παρόλο που οι άνθρωποι που τα αγοράζουν είναι πάρα πολύ διαφορετικοί. Άρα, αυτό είναι επικίνδυνο και κάποτε δεν ήταν έτσι. Κάποτε όλοι ακούγονταν πραγματικά διαφορετικοί. Δεν έβλεπαν κανένα νόημα στο ν’ αντιγράφουν τους Beatles ή τους Stones ή να το κάνουν σκόπιμα. Πριν ο όλος σκοπός ήταν να είσαι διαφορετικός. Σήμερα ο σκοπός δεν είναι να είσαι διαφορετικός. Έτσι φαίνεται, ούτως ή άλλως και ακούω πολλά πράγματα όλη την ώρα, αλλά είναι ενδιαφέρον. Δεν θα έλεγα ότι κάτι ήταν καλύτερο, δεν υπάρχει ποτέ καλύτερο ή ο,τιδήποτε τέτοιο. Κάποιοι λένε: «Ποιος είναι ο πιο ταλαντούχος μουσικός;» ή «Ποιο είναι το καλύτερο τραγούδι που γράφτηκε ποτέ;» Δεν υπάρχει καλύτερο, υπάρχει απλώς περισσότερο (γέλια), κάτι που είναι υπέροχο. Ποιος ξέρει πού θα πάει; Πάντα διαπιστώνω ότι όσο περισσότερο έχεις ένα πράγμα, τόσο περισσότερο χρειάζεσαι κάτι άλλο. Έτσι, είναι πάρα πολύ δύσκολο να μαντέψει κανείς διανοητικά το επόμενο πράγμα που θα είναι δημοφιλές. Κανείς δεν πρέπει να το κάνει αυτό. Απλά απόλαυσέ το.
Σας αρέσουν άλλοι τραγουδιστές της εποχής σας όπως ο Steve Marriott;
Ναι, τους ξέρω όλους. Ο Steve Marriott ήταν πολύ καλός μου φίλος. Κάναμε παρέα και πηγαίναμε να πιούμε μια μπύρα και τα σχετικά και έμπλεκε σε μπελάδες. Ο Steve Marriott ήταν ένας πραγματικός φαρσέρ. Ήταν πλακατζής, ήταν γνωστός γι’ αυτό. Δεν ξέρω αν το έχεις προσέξει αρκετά, ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός.
Δεν το ‘ξερα αυτό.
Γνωρίζεις την θεατρική παραγωγή και την ταινία “Oliver!”; Ο Lionel Bart (σ.σ: σκηνοθέτης) έγραψε όλη τη μουσική γι’ αυτό και έκανε τον Artful Dodger στο θέατρο στο Λονδίνο, κάτι που ήταν τέλειο. Του είπα: «Α, τον έκανες! Μάλλον δεν χρειάστηκε καν να ντυθείς για την πρόβα. Ίδιοι είστε!» Είπε: «Ναι, πήγα στις πρόβες και διάβασα μερικές γραμμές και μου είπαν: “Πήρες το ρόλο”». Έτσι, ξεκίνησε ως θεατρικός ηθοποιός στο Λονδίνο. Απίστευτο το “Oliver!” που ήταν επιτυχία, παιζόταν για χρόνια. Στη συνέχεια, έκανε το συγκρότημα και άρχισε μια ολόκληρη καριέρα. Υπέροχος τύπος! Νομίζω ότι ήταν πολύ καλός.
Ο Jerry Shirley, ο drummer των Humble Pie μου είπε ότι ο Jimmy Page ζήτησε από τον Steve Marriott να γίνει μέλος των Led Zeppelin, αλλά είπε «όχι» επειδή δεν ήθελε ν’ αφήσει τους Small Faces και πρότεινε εσάς στον Jimmy.
Ο Steve ήταν τσαντισμένος, δεν του άρεσε η ιδέα! Μου είπε: «Έχω δέκα #1 δίσκους, γιατί στο διάολο να το κάνω;» (γέλια) Πραγματικά.
Ένα τεράστιο «ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ» στον κύριο Terry Reid για τον χρόνο του.
Official Terry Reid website: https://www.terryreid.com/
Official Terry Reid Facebook page: https://www.facebook.com/people/Terry-Reid/100047699059130/