HIT CHANNEL ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Μάρτιος 2024. Είχαμε την μεγάλη τιμή να μιλήσουμε μ’ έναν θρυλικό μπασίστα, συνθέτη, bandleader και δάσκαλο: τον Dave Holland. Είναι περισσότερο γνωστός ως μέλος του συγκροτήματος του Miles Davis κατά την διάρκεια της «Ηλεκτρικής Περιόδου» του, παίζοντας σε albums όπως τα “In a Silent Way” (1969) και “Bitches Brew” (1970). Ως bandleader έχει κυκλοφορήσει πολλά albums από το 1973 και έχει επίσης συνεργαστεί με τους Chick Corea, John McLaughlin, Jimi Hendrix, John Abercrombie, Jack DeJohnette, Sam Rivers και πολλούς άλλους. Το 2021 κυκλοφόρησε το πιο πρόσφατο studio album του, “Another Land”. Στις 25 Απριλίου το Dave Holland Trio με τους Jaleel Shaw στο alto σαξόφωνο και τον Eric Harland στα drums θα εμφανιστεί στο Ωδείο Αθηνών -Αμφιθέατρο Ιωάννης Δεσποτόπουλος (αγοράστε τα εισιτήριά σας εδώ) .Διαβάστε παρακάτω τα όσα σημαντικά μας είπε:
Πόσο διαφορετική είναι η δυναμική του trio ως format στο “Another Land” σε σύγκριση με τα προηγούμενα album σας όπως το “Prism” (2013) και το “The Art of Conversation” (2014);
Λοιπόν, ξέρεις, το διαφορετικό σχήμα επηρεάζει πάντα τη μουσική επειδή η μουσική που πρόκειται να παιχτεί δημιουργείται γύρω από τα μέλη και στο “Prism” είχαμε μαζί μας έναν σπουδαίο πιανίστα, τον Craig Taborn, και η μουσική ενσωμάτωσε τον τρόπο παιξίματός του και φυσικά τις δυνατότητες που έχουν τα πλήκτρα. Με τον Kevin (σ.σ: Eubanks -κιθάρα) παίζουμε από το 1999 σε διάφορες καταστάσεις. Έχουμε κάνει duo, trio, και μ’ αυτό το trio, έχουμε κάνει αρκετή δουλειά μαζί όλα αυτά τα χρόνια. Τώρα -μπορεί να μην το ξέρεις, αυτή είναι η είδηση για σένα- η μητέρα του Kevin που είναι σε αρκετά μεγάλη ηλικία έχει κάποια προβλήματα υγείας και με πήρε τηλέφωνο πριν από περίπου δύο εβδομάδες για να μου πει ότι δεν μπορεί να είναι σε αυτή την περιοδεία μαζί μου. Έτσι, προσκάλεσα τον Jaleel Shaw, ο οποίος είναι ένας υπέροχος σαξοφωνίστας με τον οποίο παίζω σ’ αυτό το νέο κουαρτέτο που έχω και ο Jaleel θα είναι μαζί μας στην περιοδεία αντί του Kevin. Λυπάται πάρα πολύ, αλλά φυσικά τα οικογενειακά θέματα έχουν προτεραιότητα έναντι των μουσικών. Λοιπόν, θα ήθελα απλώς να το ξέρεις πριν συνεχίσουμε.
Λατρεύω το “Passing Time” από το album “Another Land”. Πείτε μας όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για αυτό το τραγούδι.
Τα περισσότερα τραγούδια που γράφω είναι βασικά γραμμένα για μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων. Αν και ορισμένα πράγματα μπορούν να μετατραπούν σε άλλες μορφές και συγκροτήματα. Αυτό το κομμάτι χωρίστηκε σε δύο μέρη: Το πρώτο είναι ένα μέρος όπου έχουμε κάποια δυνατότητα για ελεύθερο τζαμάρισμα και υπάρχει ένα άλλο μέρος που έχει πολύ πιο πολύπλοκες συγχορδίες. Χρησιμοποιούμε αυτά τα δύο μέρη για να δημιουργήσουμε αντικρουόμενες στιγμές στην εκτέλεση του κομματιού.
Πιστεύετε ότι το τελικό αποτέλεσμα του “Another Land” αντανακλά το γεγονός ότι είχατε περιοδεύσει με τον Kevin Eubanks (κιθάρα) και τον Obed Calvaire (ντραμς) πριν μπείτε στο studio γι’ αυτό το album;
Αυτό το κομμάτι δεν το είχαμε παίξει πριν πάμε στο studio, είχαμε κάνει μερικά από τ’ άλλα κομμάτια, αλλά αυτό ήταν ένα νέο κομμάτι που γράφτηκε λίγο πριν την ηχογράφηση. Κανονικά, θα ‘θελα να παίζω τη μουσική στην περιοδεία γιατί μ’ αρέσει να έχω την ευκαιρία να την αναπτύσσω, αλλά φυσικά επειδή μ’ αυτό το trio έχουμε δουλέψει μαζί, είχαμε ήδη μια μουσική γλώσσα που αναπτύσσαμε μεταξύ μας και ανακαλύψαμε γρήγορα κάποιες δυνατότητες γι’ αυτό το τραγούδι και αυτό ακούς στο album.
Πόσο φυσική ήταν η απόφασή σας να παίξετε ηλεκτρικό μπάσο σε μερικά από τα τραγούδια του album “Another Land”;
Σε μερικές από τις live μας εμφανίσεις, χρησιμοποιούσα ηλεκτρικό μπάσο. Όπως ξέρεις είναι μέρος της ιστορίας μου, ξεκίνησα από το ηλεκτρικό μπάσο στα 13 μου και είχα διάφορες περιόδους στη ζωή μου όπου έπαιζα το όργανο με διαφορετικές καταστάσεις, σε διαφορετικές ηχογραφήσεις και ούτω καθεξής. Το είδα σαν μια ευκαιρία να παρουσιάσω το ηλεκτρικό μπάσο σ’ αυτό το trio, υπήρχαν μερικά τραγούδια που πίστευα ότι θα λειτουργούσαν πολύ καλά μ’ αυτό. Πρόσφατα απέκτησα ένα μικρού μεγέθους ηλεκτρικό μπάσο που μου επιτρέπει να ταξιδεύω εύκολα μ’ αυτό, μαζί με το ακουστικό μου μπάσο, ώστε να μπορώ να ταξιδεύω και με τα δύο. Είναι ένα όμορφο όργανο φτιαγμένο από τον Michael Tobias.
Πόσο σημαντικός παράγοντας είναι για εσάς να διασκεδάζετε παίζοντας μουσική;
Είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες. Η μουσική μπορεί να εκφράσει πολλά συναισθήματα: Μπορεί να είναι χαρούμενη, μπορεί να είναι λυπημένη, μπορεί να αντιπροσωπεύει όλες τις διαθέσεις της ανθρώπινης εμπειρίας, αλλά η ουσία της εμπειρίας, είναι η συλλογική εμπειρία, που για μένα είναι πολύ χαρούμενο πράγμα, να βρισκόμαστε μαζί με μουσικούς και να μπορέσουμε να μοιραστούμε μαζί τη μουσική και την αυθόρμητη δημιουργία της μουσικής, τον διάλογο, τη συζήτηση. Αυτό το πράγμα είναι το πιο διασκεδαστικό για μένα. Έκανα έναν δίσκο πριν από μερικά χρόνια που ονομάζεται “Prime Directive” (1999) και η πρωταρχική οδηγία μου είναι: «Αν δεν διασκεδάζεις, κάτι δεν πάει καλά». Έτσι, αυτή είναι η πρωταρχική οδηγία τώρα.
Πόσο έχει αλλάξει με τα χρόνια η οπτική σας όσον αφορά τη σύνθεση;
Αναπτύσσεις μια γλώσσα καθώς γράφεις και αυτή η γλώσσα εξελίσσεται όπως εξελίσσεται η γλώσσα του παιξίματός σου. Προσπαθώ να γράφω, όπως είπα και προηγουμένως, σύμφωνα με το σχήμα που γράφω και με τους ανθρώπους με τους οποίους παίζω και αυτό δεν έχει αλλάξει. Είναι απλώς μια διαφορετική εμπειρία ανάλογα με το ποιος παίζει τη μουσική. Αλλά εννοιολογικά το παίξιμό μου έχει αλλάξει, νομίζω, έχει εξελιχθεί με τα χρόνια και μαζί μ’ αυτό υπήρξαν κάποιες αλλαγές στη διαδικασία σύνθεσης και στο είδος των κομματιών που έγραφα. Λοιπόν, θα έλεγα ότι έχει αλλάξει. Τον πρώτο καιρό έγραφα μουσική που ήταν κυρίως για ελεύθερο αυτοσχεδιασμό και καθώς άλλαξαν τα πράγματα που ήθελα να παίζω, άρχισα να αλλάζω κάποια από τα πράγματα που έγραφα στις συνθέσεις.
Τι προσπάθησε να πετύχει ο Miles Davis στο “Filles de Kilimanjaro” (1968) έχοντας εσάς στο κοντραμπάσο και τον Ron Carter στο ηλεκτρικό μπάσο;
Αυτός ο δίσκος έπιανε τη μετάβαση από τον Herbie Hancock (πιάνο) και τον Ron Carter που δούλευαν με τον Miles σ’ εμένα που μπήκα στο συγκρότημα του Miles και μετά στο να παίζω μπάσο γιατί ο Ron δεν είχε δουλέψει με το συγκρότημα για ένα χρόνο ή περισσότερο. Έκανε μερικές συναυλίες, έκανε μια περιοδεία στην Ευρώπη νομίζω, αλλά ο Miles χρησιμοποιούσε διαφορετικούς μπασίστες. Στη συνέχεια, ο Chick (σ.σ: Corea -πιάνο, ηλεκτρικό πιάνο) μπήκε στο συγκρότημα και ένα μέρος του ηχογραφήθηκε πριν συμβεί αυτό και ένα μέρος του ηχογραφήθηκε αφού ο Chick και εγώ ήμασταν στο συγκρότημα. Έτσι, ο λόγος που είναι διαφορετικό το προσωπικό ήταν απλώς επειδή περιλάμβανε τη μετάβαση μεταξύ των δύο αλλαγών στην σύνθεση.
Είχατε συνειδητοποιήσει όταν ηχογραφήσατε το “Bitches Brew” (Miles Davis -1970) ότι δημιουργήσατε ένα από τα καλύτερα album όλων των εποχών;
Φυσικά και όχι. Όχι. Θέλω να πω, νομίζω ότι κάθε φορά που βρίσκεσαι στο studio με τον Miles Davis περιμένεις ότι τουλάχιστον το album θα είναι κάτι απίστευτο γιατί ήταν απίστευτος μουσικός και συνέβαινε μια μεγάλη αλλαγή στη μουσική. Το πώς θα το υποδέχονταν, δεν ήταν κάτι που με απασχολούσε ούτε και το σκεφτόμουν. Απλώς προσπαθούσα να πραγματοποιήσω το όραμα του Miles Davis γι’ αυτό που ήθελε να κάνει, όπως κάναμε όλοι μας και αυτό ήταν πρωτίστως στο μυαλό μου όταν κάναμε την ηχογράφηση.
Ο Wayne Shorter (σαξόφωνο) έχασε το αεροπλάνο για το Newport Jazz Festival 1969 και παίξατε ως κουαρτέτο. Σας άρεσε αυτή η συναυλία που κυκλοφόρησε πριν από μερικά χρόνια (“Bitches Brew Live” -2011, κομμάτια 1-3 & “Miles Davis at Newport 1955–1975: The Bootleg Series Vol. 4” -2015, δίσκος 3, κομμάτια 1 -3, τα ίδια με το “Bitches Brew Live“) ;
Πάρα πολύ. Στην πραγματικότητα, από εκείνο το γεγονός κάθε φορά που έβλεπα τον Teo Macero (σ.σ: παραγωγός Miles Davis), του έλεγα επιμόνως: «Τι έγινε με αυτή την ηχογράφηση;» και για πολλά χρόνια μου έλεγε ότι δεν υπήρχε ηχογράφηση και είπα: «Teo, θυμάμαι ότι ήσουν εκεί και ο μηχανικός ήχου και ότι ηχογραφήθηκε». Λοιπόν, τελικά μετά τον θάνατο του Miles, έψαξαν όλο το αρχείο της Columbia Records και φυσικά ανακάλυψαν την ηχογράφηση. Έτσι, ήμουν πολύ χαρούμενος, κατά πρώτον, επειδή ο Wayne δεν ήταν εκεί κι ο Miles έπαιξε πολύ περισσότερο απ’ ό,τι έπαιζε συνήθως και σκέφτηκα ότι έπαιξε ένα απίστευτο set εκείνη την ημέρα και είμαι τόσο χαρούμενος που τελικά βγήκε σε μία ηχογράφηση που όλοι μπορούν ν’ ακούσουν.
Τι αναμνήσεις έχετε από το Isle of Wight Festival του 1970;
Θυμάμαι ότι πετούσα μ’ ένα ελικόπτερο πάνω από μια θάλασσα από πορτοκαλί και μπλε σκηνές και θυμάμαι ένα τεράστιο-τεράστιο κοινό, το μεγαλύτερο κοινό που είδα ποτέ στην ζωή μου, τόσο πριν όσο και μετά. Ήταν η πιο απίστευτη ενέργεια εκεί και παίξαμε το set μας όπως κάναμε κανονικά, αυτό που κάναμε εκείνη τη στιγμή. Θυμάμαι ότι ο καλλιτέχνης που έπαιξε πριν από εμάς ονομαζόταν Tiny Tim και ο Tiny Tim ήταν ένα είδος novelty act όπου έπαιζε γιουκαλίλι και τραγουδούσε το “Tiptoe Through the Tulips” και σκέφτηκα πόσο εκπληκτικό ήταν ότι θ’ ανέβαινε στη σκηνή ακριβώς πριν εμείς ανεβούμε στη σκηνή.
Παίξατε live για πρώτη φορά με τους Miles Davis, Thelonious Monk και Stan Getz χωρίς πρόβα. Ήταν τόσο τρομακτικό όσο φαίνεται στον μέσο ακροατή;
Όχι, γιατί αυτό ήταν φυσιολογικό, έτσι γινόταν. Πολύ συχνά δεν έκανες πρόβα, αναμενόταν να είσαι διαβασμένος και όταν εμφανιζόσουν έπρεπε να ήσουν έτοιμος. Λοιπόν, έτσι έγιναν τα πράγματα. Ευτυχώς, γνώριζα τις ηχογραφήσεις του Miles, είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με τον Herbie Hancock για κάποιες ώρες, μια μέρα πριν από τη συναυλία και ο Herbie μου έδειξε μερικά κομμάτια του Wayne Shorter που δεν ήξερα τις ακριβείς ακολουθίες συγχορδιών στα τραγούδια και ήταν πολύ ευγενικός και με βοήθησε σ’ αυτό. Αλλά δεν συνάντησα το συγκρότημα ή δεν ήξερα ποιο θα ήταν το set μέχρι να βγούμε στη σκηνή και ο Miles ποτέ δεν το ανακοίνωνε. Απλώς ξεκινούσε κάτι και μετά έμπαινες. Λοιπόν, έτσι ήταν και έπρεπε να είσαι έτοιμος και το λέω στους νέους μουσικούς μου που συναντώ, λέω: «Πρέπει να είστε έτοιμοι».
Πώς έτυχε να τζαμάρετε με τον Jimi Hendrix στο Record Plant Studio με τον Larry Young (Tony Williams Lifetime) στο Hammond;
Δεν ήταν ο Larry Young στο Hammond, ήταν ο Buddy Miles (τύμπανα).
Στο Hammond; Ο Buddy Miles ήταν στα drums.
Ναι, νομίζω ότι έπαιξε κάποιο Hammond. Ο Larry δεν ήταν εκεί. Μου τηλεφώνησαν το απόγευμα, νομίζω. Ήμουν στην πόλη, βγαίναμε σε περιοδεία εκείνη την εβδομάδα και ο John McLaughlin (σ.σ: Miles Davis, Mahavishnu Orchestra -κιθάρα) ήταν καλός μου φίλος από το 1967 όταν παίζαμε μαζί στο Λονδίνο και ήρθε στη Νέα Υόρκη λίγο μετά από μένα. Κάλεσαν αυτόν κι εμένα να πάμε στο studio και να συναντηθούμε με τον Jimi και απλώς κάναμε ένα jam session. Δεν υπήρχε τίποτα επίσημο, ο Jimi απλώς ξεκίνησε μερικά riff και εμείς μπήκαμε και αυτό ήταν. Που το είδες αυτό; Που είδες τα credits;
Είναι στην κυκλοφορία “Nine to the Universe”. Κυκλοφόρησε το 1980 και παραγωγός ήταν ο Alan Douglas.
Ο Alan Douglas δεν ήταν εκεί, αλλά ήταν αναμεμιγμένος στα projects ηχογραφήσεων του Jimi.
Τα credits λένε ότι ήταν ο Larry Young στο Hammond.
Ίσως κάνω λάθος.
Όχι, όχι. Μετά το θάνατο του Jimi, βγήκαν κυκλοφορίες, οπότε ίσως δεν είχαν όλες τις πληροφορίες.
Ναι, καλά, δεν ξέρω. Συγνώμη.
Προέρχεστε από διαφορετικό υπόβαθρο από τον Jimi Hendrix. Πόσο δύσκολο ήταν για εσάς να συμβαδίσετε μουσικά μαζί του κατά τη διάρκεια των jams σας;
Νομίζω ότι είχε παίξει με τον Muddy Waters και φυσικά το trio των Jimi Hendrix Experience ήταν ένα εξαιρετικό συγκρότημα και συνήθιζα να ακούω αυτό το συγκρότημα πριν καν έχω την ευκαιρία να παίξω μαζί του. Το υπόβαθρό μου ήταν rock ‘n’ rock όταν ξεκίνησα στα 13 μου και άκουγα όλη την pop μουσική, συμπεριλαμβανομένου του rhythm & blues, όπως τους Chuck Berry, Little Richard και Bo Diddley. Έτσι, πέρασα μια χρονική περίοδο που υπήρχε αυτή η μουσική και αυτή παίζαμε στις συναυλίες. Έκανα χορούς, έπαιζα σε αίθουσες χορού και clubs και ούτω καθεξής και πραγματικά στα 17 μου άρχισα το ακουστικό μπάσο και το έκανα το κύριο όργανό μου. Φυσικά, άρχισα ν’ ακούω jazz όταν ήμουν 14 ή 15 ετών και γρήγορα ερωτεύτηκα αυτή τη μουσική. Δεν ξέρω για το υπόβαθρο, στο τραπέζι φέρνεις ό,τι έχεις να προσφέρεις και είχα αυτές τις εμπειρίες και υποθέτω ότι τις χρησιμοποίησα και φάνηκε να δουλεύει εντάξει.
Ο Miles Davis τζάμαρε με τον Jimi στο σπίτι του Miles. Είχατε ποτέ τζαμάρει με τον Miles και τον Jimi ταυτόχρονα;
Οχι.
Υπάρχει σωστό ή λάθος στην jazz;
Τι εννοείς;
Μπορείς να παίξεις οτιδήποτε και μετά το κοινό αποφασίζει αν του αρέσει ή όχι ή υπάρχουν κανόνες που πρέπει να ακολουθήσεις;
Είναι μια περίπλοκη ερώτηση. Ας πούμε ότι παίζεις ένα τραγούδι που έχει μια φόρμα, αν χάσεις τη φόρμα, τότε αυτό δεν είναι καλό. Λοιπόν, ας πούμε ότι υπάρχει μια σύνθεση που έχει 24 μέτρα και ορισμένα πράγματα συμβαίνουν μέσα σ’ αυτά τα 24 μέτρα και όταν αυτοσχεδιάζεις κινείσαι γύρω απ’ αυτά τα 24 μέτρα. Τώρα, αν δεν διατηρήσεις αυτή τη φόρμα, τότε όλοι δεν θα ξέρουν τι συμβαίνει. Αυτό είναι μεγάλο πράγμα. Τώρα, όταν παίζεις αυτό το τραγούδι, ας πούμε ότι υπάρχει μια αρμονία, μπορείς να παίξεις οποιαδήποτε νότα σε οποιαδήποτε αρμονία, το θέμα είναι πώς την παίζεις. Δεν υπάρχουν λάθος νότες, αρκεί να δημιουργήσεις ένα πλαίσιο για να είναι σωστές.
Ευχαριστώ. Πόσο σημαντικός είναι για εσάς ο αυτοσχεδιασμός;
Λοιπόν, είναι η ουσία της μουσικής.
Το να παίζετε με διαφορετικούς ανθρώπους είναι κι αυτό ένα είδος εξέλιξης;
Δεν μπορώ να μιλήσω γενικά για το τι είναι καλύτερο για τους άλλους, αλλά για μένα, μου αρέσει να επεκτείνω την κατανόησή μου για τη μουσική. Μερικές φορές, έχω την ευκαιρία να παίζω πράγματα που είναι διαφορετικά από αυτά που θα έκανα κανονικά στο δικό μου συγκρότημα και αυτά τα πράγματα βοηθούν να τροφοδοτήσουν τις δημιουργικές μου ιδέες. Έτσι, ήταν μια υπέροχη εμπειρία να παίζω με μερικούς flamenco μουσικούς τα τελευταία χρόνια. Με τον Pepe Habichuela, ο οποίος είναι ένας σπουδαίος flamenco κιθαρίστας και αυτή ήταν φανταστική εμπειρία. Έχω παίξει επίσης με Άραβες και Ινδούς μουσικούς και όλες αυτές ήταν πολύ συναρπαστικές εμπειρίες για μένα και μ’ έκαναν να σκεφτώ νέους τρόπους όσον αφορά τη μουσική, κάτι που μ’ αρέσει να συμβαίνει γιατί με κρατά ανοιχτό σε νέες ιδέες και επεκτείνεται η γλώσσα της μουσικής για μένα.
Ήταν ένα σκαλοπάτι για τη μελλοντική επιτυχημένη καριέρα σας ως μουσικός το να παίζετε σε ένα ελληνικό εστιατόριο στο Λονδίνο;
Απολύτως, ναι, φυσικά. Κάθε βήμα είναι. Έτσι πήγα στο Λονδίνο. Ήμουν σε περιοδεία με μια big band και αυτός που έπαιζε τενόρο (σ.σ: σαξόφωνο) σε αυτό το συγκρότημα ήταν Έλληνας και κατά τη διάρκεια της περιοδείας με ρώτησε αν θα ήθελα να μετακομίσω στο Λονδίνο, επειδή ζούσα στην περιοχή των Midlands, κοντά στο Birmingham και ήθελα να πάω στο Λονδίνο. Όταν με ρώτησε αν θα πάω, είπα: «Απολύτως, θα ήθελα πολύ να πάω!» Έτσι μετακόμισα στο Λονδίνο τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο του 1963 και πέρασα ένα χρόνο εκεί σε ένα ελληνικό εστιατόριο. Αυτός έπαιζε ακορντεόν και μπουζούκι και έμαθα και μπουζούκι γιατί έπαιζα λίγη κιθάρα και κάναμε ντουέτα. Ήταν ένα πιάνο trio, επιπλέον έπαιζε ακορντεόν, τενόρο σαξόφωνο, μπουζούκι και τραγουδούσε. Ενώ έπαιζα εκεί για ένα χρόνο, άρχισα να σπουδάζω μ’ έναν πολύ καλό δάσκαλο κλασικού μπάσου στο Λονδίνο και μετά από αυτό έγινα δεκτός στο Guildhall School of Music το 1964 και ξεκίνησα ένα 3ετές πρόγραμμα εκεί. Έτσι, ήταν μια πολύ σημαντική ευκαιρία που είχα και ήταν η πρώτη φορά που έπαιξα ποτέ τραγούδια που ήταν σε ρυθμούς του 7 και του 9 (σ.σ.: 7/8 και 9/8) γιατί πριν απ’ αυτό έπαιζα μόνο 4 /4 και 3/4. Ακόμα θυμάμαι τους ρυθμούς.
Ο Miroslav Vitous (Weather Report -μπάσο) μου είπε ότι η jazz πέθανε, η jazz τελείωσε γιατί δεν υπάρχουν πια μεγάλες μουσικές προσωπικότητες όπως ο Wayne Shorter και ο Herbie Hancock. Συμφωνείτε μ’ αυτό;
Όχι, δεν συμφωνώ μ’ αυτό.
Θα μπορούσατε να μας πείτε λίγα λόγια για τον Wayne Shorter που πέθανε πέρυσι (2023);
Ήταν μια μοναδική ιδιοφυΐα, ένας μετρ του αυτοσχεδιασμού, 100% πρωτότυπος συνθέτης αλλά ένας πρωτότυπος που είχε περάσει μέσα από την πιο απίστευτη παράδοση της μουσικής και συνέχιζε να προχωράει, όπως έκανε ο Miles Davis. Ποτέ δεν ήταν ικανοποιημένος με το συνεχίζει να κάνει το ίδιο και το ίδιο πράγμα… Ήθελε η μουσική του να συνεχίσει να επεκτείνεται και αυτό έκανε.
Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε τη χημεία που είχατε με τον Jack DeJohnette (drums) ως rhythm section;
Ο Jack κι εγώ γνωριστήκαμε το 1967 στο Λονδίνο, ήταν σε περιοδεία με τον Charles Lloyd (τενόρο σαξόφωνο, φλάουτο) και συναντηθήκαμε σε ένα jam session στο οποίο ήρθε αργά το βράδυ. Από την πρώτη κιόλας φορά που παίξαμε, από τον πρώτο κιόλας χτύπημα, ένιωσα απλώς τέλεια, ένιωσα ότι ξέραμε πώς να παίζουμε μεταξύ μας και έτσι είναι από τότε. Είναι αγαπημένος φίλος, απίστευτος drummer, μοιραζόμαστε τόσες υπέροχες εμπειρίες, τόσο προσωπικές όσο και μουσικές.
Θυμάστε τη συναυλία που παίξατε με τους Prism στην Αθήνα το 2015;
Σίγουρα την θυμάμαι. Θυμάμαι ότι ήμουν σε ένα πολύ ωραίο θέατρο που παίζαμε (σ.σ: Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση), ένα υπέροχο κοινό, θυμάμαι ότι ήταν μια πολύ ευχάριστη συναυλία. Το να έρχομαι στην Αθήνα, κατά κάποιο τρόπο, είναι επίσης μια προσωπική εμπειρία για μένα, γιατί έχω οικογένεια από την πλευρά της αείμνηστης γυναίκας μου, ήταν Βρετανίδα, αλλά η αδερφή της παντρεύτηκε Έλληνα, οπότε έχω μια ανιψιά και έναν ανιψιό που είναι Έλληνες. Φυσικά, πάντα θα ανυπομονώ να βρεθώ στην Αθήνα, βλέπω κάποια μέλη της οικογένειας μερικές φορές όταν είμαι εκεί. Η μητέρα και ο πατέρας της αείμνηστης συζύγου μου μετά την συνταξιοδότησή τους έμεναν επίσης στην Ελλάδα, ζούσαν στο νησί της Εύβοιας, οπότε πέρασα χρόνο μαζί τους εκεί. Θα είμαι στην Αθήνα στις 25 Απριλίου. Ο Kevin Eubanks δεν θα είναι στην περιοδεία, επειδή είχε διαφημιστεί ότι ήταν στην περιοδεία μου τον Απρίλιο, που είναι στην Ευρώπη. Είμαι στην Ευρώπη για ολόκληρο τον Απρίλιο. Ο Jaleel Shaw παίζει σαξόφωνο. Θα ήθελα να αναφέρω το γιατί ο Kevin δεν μπορεί να περιοδεύσει και ότι ο Jaleel θα πάρει τη θέση του.
Ο Tony Williams έφυγε από τη Βοστώνη και μπήκε στο συγκρότημα του Miles Davis όταν ήταν 17 ετών. Υπάρχουν τέτοιου είδους ευκαιρίες στις μέρες μας;
Ναι.
Ο Ron Carter (Miles Davis Quintet) μου είπε: «Το πρώτο take στο studio είναι πάντα το καλύτερο, γιατί την πρώτη φορά που παίζεις τη μουσική, τη δεύτερη παίζεις τον εαυτό σου». Συμφωνείτε μ’ αυτό;
Δεν θα διαφωνήσω με τον Ron Carter. Ξέρεις, μερικές φορές το πρώτο take είναι το καλύτερο, μπορώ να το πω αυτό, αλλά δεν διαφωνώ με τον Ron. Σέβομαι τη γνώμη του.
Έχετε μουσικές φιλοδοξίες που θα θέλατε να εκπληρώσετε;
Αυτή τη στιγμή να συνεχίσω να παίζω (γέλια), ναι, όσο νιώθω ότι έχει νόημα. Αυτή είναι η φιλοδοξία μου, αυτό μου έρχεται πρώτα στο μυαλό, ούτως ή άλλως. Η άμεση μουσική μου φιλοδοξία είναι να αναπτύξω το κουαρτέτο που μόλις ξεκίνησα πέρυσι με τον Kris Davis στο πιάνο, τον Jaleel Shaw στο σαξόφωνο και τον Nasheet Waits στα drums. Κάναμε μια περιοδεία το περασμένο καλοκαίρι και δουλεύουμε και φέτος με συναυλίες. Λοιπόν, αυτή είναι η άμεση επιθυμία μου να αναπτύξω αυτό το συγκρότημα.
Θα κυκλοφορήσετε σύντομα κάποιο album;
Αυτό το συγκρότημα θα ηχογραφήσει το φθινόπωρο, μετά το καλοκαίρι. Το επόμενο album μου κυκλοφορεί ως ντουέτο με τον Lionel Loueke (κιθάρα).
Πιστεύετε ότι λόγω των υπηρεσιών streaming η ακρόαση ενός album από την αρχή μέχρι το τέλος γίνεται πλέον ένα είδος τέχνης που χάνεται;
Μερικοί άνθρωποι προτιμούν απλώς ν’ ακούνε κομμάτια και υπάρχουν άλλοι που εξακολουθούν να βλέπουν το album ως μια συλλογή γεγονότων και ξέρω ότι όταν ετοιμάζω ένα album, σκέφτομαι πολύ αυτό: Σε ποιο ταξίδι σε πάει η σειρά των τραγουδιών, νομίζω ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό και για να βιώσω τουλάχιστον τ’ όραμά μου για την ηχογράφηση, είναι ωραίο αν οι άνθρωποι έχουν ακόμα την ευκαιρία ν’ ακούσουν μερικές φορές ολόκληρο το album ως ένα πλήρες σύνολο γεγονότων. Αλλά χαίρομαι που ο κόσμος τελικά ακούει τη μουσική και αν θέλει να ακούσει μόνο μερικά κομμάτια, δεν έχω πρόβλημα με αυτό, όχι.
Ένα μεγάλο «ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ» στον κύριο Dave Holland για τον χρόνο του.
Εισιτήρια για την συναυλία του Dave Holland Trio στο Ωδείο Αθηνών στις 25 Απριλίου εδώ
Official Dave Holland website: https://daveholland.com/
Official Dave Holland Facebook page: https://www.facebook.com/davehollandjazz